پتانسیل‌یابی منابع آب زیرزمینی شهرستان سقز با استفاده از فرایند تحلیل سلسله‌مراتبی فازی (fahp) در بستر gis

در سال‌ های اخیر با افزایش جمعیت، توسعه صنعتی، برداشت بی‌رویه غیرمجاز، افزایش سطوح زیر کشت و خشکسالی، بهره‌برداری از منابع آب زیرزمینی چندین برابر شده است. با استمرار این عمل، سطح آب‌های زیرزمینی روزبه‌روز کاهش‌ یافته است؛ بنابراین شناسایی منابع آب زیرزمینی، استفاده بهینه و مدیریت آن به معنای برداشت پایدار و همیشگی از این منابع گران‌بها است. در این مطالعه برای پتانسیل‌یابی منابع آب زیرزمینی در حوضه آبخیز شهرستان سقز از روش تحلیل همپوشانی وزنی با استفاده از تکنیک‌های تصمیم‌گیری چندمعیاره (mcdm) فرایند تحلیل سلسله ‌مراتبی فازی (fahp) همراه با علم سیستم اطلاعات مکانی (gis) و دانش سنجش ‌از دور (rs) استفاده شد. جهت پیاده‌سازی، داده‌های 740 حلقه چاه و 14 معیار زمین‌شناسی، هواشناسی، توپوگرافی، هیدرولوژی و محیطی در بستر gis برای تولید نقشه پتانسیل‌یابی منابع آب زیرزمینی تهیه و پردازش شد. با استفاده از منحنی عملکرد سیستم (roc) برای صحت‌سنجی نقشه پتانسیل منابع آب زیرزمینی برآوردشده با تجزیه‌ و تحلیل توزیع‌سازی از چاه‌های باز موجود، مقدار auc = 83.7% به دست آمد که نشان می‌دهد مدل مورد بررسی با موفقیت آب‌های زیرزمینی را پیش‌بینی کرده است. تجزیه ‌و تحلیل ‌های آماری نیز نشان داد، 8.7 درصد و 18.5 درصد از کل مساحت شهرستان سقز به ترتیب در منطقه با پتانسیل بسیار خوب و خوب، 31.5 درصد در پتانسیل متوسط، 34.3 درصد به‌ترتیب در منطقه با پتانسیل ضعیف و 7 درصد نیز در منطقه با پتانسیل بسیار ضعیف قرار دارند. یافته ‌‌های این پژوهش می‌ تواند به سیاست‌گذاران و مدیران در برنامه‌ریزی و مدیریت پایدار منابع آب زیرزمینی کمک کند.

finding the potential of underground water resources of saghez city using fuzzy hierarchical analysis process (fahp) in gis

such issues as increase of population, industrial development, illegal harvesting, increase in cultivated areas, and drought have increased the use of underground water resources in recent years and the level of underground water is decreasing  every day. therefore, the identification of underground water resources, its optimal use and its management will result in sustainable use of the precious resources. weighted overlap analysis using multi-criteria decision-making techniques (mcdm), fuzzy hierarchical analytical process (fahp), gis, and remote sensing knowledge were used to find the potential of underground water resources in saqqez city watershed. the data of 740 wells and 14 geological, meteorological, topographical, hydrological and environmental parameters were prepared and processed by gis to produce a potential map of underground water resources. by using the system performance curve (roc) for verifying, the potential map of underground water resources was estimated. by analyzing the distribution of existing open wells, the value of auc = 83.7% shows that the model has successfully predicted groundwater. statistical analysis showed that 8.74% and 18.48% of the total area of saghez city are in very good and good potential area, and 31.48% and 34.25% are in the medium and poor potential area, respectively, and 7.05% are in the area with very poor potential. the findings will help policy makers and managers in planning and sustainable managing of groundwater resources.