الگوی مدیریتی در ژئوتوریسم با تاکید بر کارآفرینی در نواحی روستایی (مورد: شهرستان محلات)

ژئوتوریسم شاخه‌ای نسبتاً جدید از توریسم با محوریت ارزیابی، رفتارشناسی و مدیریت لندفرم‌ها به‌عنوان مقاصد گردشگری در نواحی شهری و روستایی است. دستاورد این شاخه به‌طور کلی شامل پایداری محیط، احیا و بهره‌برداری از میراث فرهنگی و کارآفرینی جامعه ‌بومی در نواحی شهری و روستایی است. در این مطالعه سعی بر آن است در راستای ارتقای اقتصادی، فرهنگی، کارآفرینی و... در نواحی روستایی مجاور ژئومورفوسایت‌ها و تکمیل ارزیابی آن‌ها، یک الگوی مدیریتی ویژه با هدف اجرا‌شدن نتایج ارزیابی‌ توانمندی ژئومورفوسایت‌ها در قلمرو روستایی شهرستان محلات، تدوین و تعریف شود. از نظر روش‌شناسی پژوهش حاضر از دو بخش مطالعات میدانی و کتابخانه ای تشکیل شده است. مطالعات کتابخانه‌ای در همه مراحل پژوهش شامل پیشینه‌شناسی، جنبه‌های نظری گردشگری، روستاشناسی و... استفاده شد. مطالعات میدانی در این مطالعه از دو مرحله تشکیل شده است: مرحله اول شامل شناسایی و ارزیابی سایت‌ها (ارزیابی توان گردشگری به کمک مدل اصلاح‌شده و پیشنهادی پری‌یرا و همکاران (2007)، آسیب‌شناسی وضع موجود و...) و مرحله دوم شامل تدوین و پیاده‌سازی الگوی مدیریتی و انطباق آن با ویژگی‌های محدوده مطالعه‌شده است (مصاحبه با جامعه بومی، اجرایی و...).  یافته‌های این مطالعه در قالب الگوی مدیریتی ژئوتوریسم نواحی روستایی، در هشت  گام اصلی قرار گرفت: 1- تدوین چشم‌انداز ژئوتوریسم در نواحی روستایی، 2- محیط‌شناسی محدودۀ مطالعه‌شده، 3- ارزیابی ژئومورفوسایت به کمک مدل اصلاح‌شدۀ پری یرا و همکاران (2007)، 4- رفتارشناسی ظرفیت تعادلی ژئومورفوسایت‌ها در واکنش به مخاطرات طبیعی و انسانی، 5- بررسی مقیاس ژئوتوریسم روستایی، 6- تجزیه و تحلیل  فرصت‌ها و چالش‌های  مدیریت طبیعی، 7- تجزیه و تحلیل  فرصت‌ها و چالش‌های  مدیریت انسانی و 8- انطباق وضعیت الگو با اهداف تعیین‌شده. به‌طورکلی، موارد تعیین‌شده می‌تواند از طریق تعامل دولت مرکزی، مدیریت محلی و کارشناسان در جهت دستیابی به اهداف ژئوتوریسم و توسعه جامعه روستایی محقق شود.  نتایج نهایی پیاده‌سازی الگوی مدیریتی شامل شناسایی، ارزیابی، تفسیر، به کارگیری مولفه‌های مدیریتی و... نمایانگر نقصان‌هایی در روند مدیریت و  برنامه ریزی در این عرصه است؛ این در حالی است که جامعه بومی به‌ویژه روستاها (ازجمله روستای گردشگری خورهه و...) قادر است با بهره‌برداری سازمان‌یافته به کمک رویکردهای علمی، آگاهانه و احداث زیرساخت‌های گردشگری نه چندان پرهزینه (سرویس بهداشتی عمومی، خانه‌های دوم روستایی، تابلوهای راهنما، بروشور و...) توسعه پایدار روستاها و نواحی را به‌ویژه در زمینه اشتغال زایی و تثبیت جمعیت روستایی به ارمغان آورد.

formulating management model in geotourism with an emphasis on entrepreneurship in rural areas (case study: mahallat city)

geotourism is a relatively new subfield of tourism that focuses on the evaluation, behavior, and management of landforms as tourism destinations in urban and rural areas. the achievement of this field would be, in addition to the sustainability of the environment, the revival and exploitation of the cultural heritage and entrepreneurship of the indigenous community in urban and rural areas. in line with economic and cultural developments in rural areas adjacent to geomorphosites and their evaluation, this study tried to develop a management model with the aim of implementing the results of geomorphosite evaluation in the rural territory of mahalat city. this study used field and library studies. field studies consist of two stages. the first stage includes the identification and evaluation of sites and the pathology of the existing situation, and the second stage includes the formulation of a management model and its adaptation to the studied characteristics. the results of this study, in the form of a rural geotourism management model, were categorized into eight main steps: 1) formulating the vision of geotourism in villages; 2) identifying the ecology of the studied area; 3) evaluating geomorphosites; 4) identifying the equilibrium capacity of geomorphosites in response to natural and human hazards; 5) investigating the scale of geotourism; 6) analyzing the opportunities and challenges of natural management; 7) analyzing the opportunities and challenges of human management; 8) matching the model with the set goals. generally, the determined issues can be met through the interaction of the central government, local management and experts in order to achieve the goals of geotourism and the development of rural society. the final results of the implementation of the management model, including the identification, evaluation, interpretation, application of management components, show deficiencies in the management process in this field. the local community, especially the villages (including khorheh), can use organized sources with the help of scientific approaches and construct inexpensive tourism infrastructures (public health services, second homes, brochures, etc.) to bring about the development of villages, especially improve their employment.