تدوین سناریوهای توسعۀ منطقه‌ای (مطالعۀ موردی: استان مازندران)

روند سرعت تغییر فضاهای جغرافیایی چنان است که قدرت و توان بشر نمی‌تواند آن را پیش‌بینی کند. به‌منظور آمادگی در برابر تغییرات محیطی، مطالعات آینده‌نگاری جایگزین تکنیک‌های پیش‌بینی و برنامه‌ریزی سنتی شده است. برنامه‌ریزی سناریو، تکنیکی است که با در نظر گرفتن عدم قطعیت‌های محیطی، آینده‌های متفاوتی را ارائه می‌دهد. در پژوهش حاضر تلاش بر آن است تا با رویکرد سناریونویسی، به تدوین سناریوهای آینده توسعه استان مازندران پرداخته شود. برای این منظور از روش دلفی و نظرخواهی از خبرگان استان، برای شناسایی نیروهای پیشران توسعه استان و عدم قطعیت‌های احتمالی پیش‌رو استفاده شده است. در ادامه، متغیرهای اولیه در چارچوب ماتریس اثر متقاطع در نرم‌افزار آینده‌نگار میک‌مک تعریف شد. درنهایت، با توجه به امتیاز بالای تاثیرگذاری مستقیم و غیرمستقیم مشخص شد، 18 عامل اصلی کلیدی در آینده توسعه‌ منطقه‌ای استان مازندران تاثیرگذارند. این عوامل به‌عنوان پایه اصلی تدوین وضعیت‌های احتمالی و سناریونگاری توسعه‌ منطقه‌ای استان مازندران، در این پژوهش بحث شده‌اند.‌ برای به دست آوردن سناریوها از نرم‌افزار سناریو ویزارد استفاده شده است. نتایج نشان داد، درمجموع، 68 وضعیت مختلف برای 18 عامل کلیدی طراحی شد که این وضعیت‌ها طیفی از شرایط مطلوب تا نامطلوب را در بر گرفتند و تعداد وضعیت‌های هر عامل متناسب با میزان پیچیدگی شرایط استان بین سه تا چهار حالت متغیر بوده است. درمجموع، 11 سناریو با توجه به درجه‌ مطلوبیت آن‌ها به سه گروه تقسیم شدند که هریک از گروه‌ها شامل چند سناریو با ویژگی‌‌های تقریباً مشترک با تفاوت کم در یک یا چند وضعیت از میان 18 عامل کلیدی هستند.

formulating regional development scenarios (case study: mazandaran province)

the speed of changes of geographical spaces is so high that human strength and power cannot predict it. in order to prepare for environmental changes, future studies have replaced traditional forecasting and planning techniques. scenario planning is a technique that presents different futures by considering environmental uncertainties. this research tried to formulate future development scenarios of mazandaran province using the scenario writing approach. delphi method and opinions of the province’s experts were used to identify the driving forces of the province’s development and possible uncertainties ahead. primary variables were defined in the framework of the cross-effect matrix in the mikmak prospective software. according to the high score of direct and indirect influences, 18 main key factors influence the future regional development of mazandaran province. these factors were discussed in this research as the main basis for depicting possible situations and regional development scenarios of mazandaran province. scenario wizard software was used to formulate the scenarios. the results showed that a total of 68 different situations were designed for 18 key factors, which included a range of favorable to unfavorable conditions. the number of situations for each factor varied between 3 and 4 depending on the complexity of the province’s conditions. totally 11 scenarios were divided into 3 groups according to their degree of desirability. each group contains several scenarios with almost common characteristics and little difference in one or more situations among 18 key factors.