شناسایی ابعاد و مولفه های بخش عرضۀ گردشگری خلاق (مورد مطالعه: شهرمشهد به‌عنوان شهرجهانی گوهرسنگ ها)

شهر مشهد که یکی از مقاصد مهم زیارتی و گردشگری ایران به شمار می رود، به‌دلیل وضعیت مناسب جغرافیایی و معدنی و همچنین سایر ظرفیت های مربوطه به عنوان شهرجهانی گوهرسنگ ها اعلام شده است. گوهرسنگ ها گذشته از درآمدزایی و اشتغال زایی شگرفی که با خود به همراه دارند، مزایای فراوانی در زمینه های مذهبی، زیبایی، درمانی و... دارند که پتانسیل بهره گیری از آن ها را در صنعت گردشگری دوچندان می‌کند. گردشگری خلاق نسل جدیدی از گردشگری است که از دو سمت عرضه و تقاضا مدنظر قرار گرفته است. یکی از مزایای این نوع گردشگری، ایجاد اعتماد در گردشگران برای خرید صنایع دستی اصیل است که این اعتماد به­ویژه در زمینه صنایع دستی همراه با گوهرسنگ در شهر مشهد ضرورت دارد. هدف عمده از نگارش مقاله پیش‌رو، شناسایی ابعاد و مولفه های گردشگری خلاق در حوزه گوهرسنگ ها در شهر مشهد با تمرکز بر بخش عرضه بود. به همین منظور، پس از مرور ادبیات و تحلیل محتوایی آن، مصاحبه نیمه‌ساختاریافته با 24 نفر از خبرگان حوزه گردشگری و گوهرسنگ ها، تحلیل مضمون داده ها به کمک نرم‌افزارmaxqda20 انجام شد و چهار بعد (زیرساختی، مدیریتی، بازاریابی و محصولات و خدمات گردشگری خلاق)، 13 مضمون اصلی و 57 مضمون فرعی استخراج شد. در بخش کمّی، 13 مضمون اصلی این پژوهش، برای اولویت بندی در اختیار خبرگان حوزۀ گردشگری و حوزۀ گوهرسنگ ها قرار داده شد. نتایج به‌دست‌آمده با استفاده از روش تصمیم گیری سوارای فازی به‌ترتیب اهمیت وزن دهی شد. یافته های این پژوهش نشان می دهد، مهم ترین مولفه‌های گردشگری خلاق در شهر مشهد در بخش عرضه، مباحث مدیریتی و قانونی و اقتصادی است و پس از آن به‌ترتیب، اهمیت فرهنگ سازی و آموزش، استراتژی بازاریابی، فعالیت های تبلیغی و ترویجی، ارتباطات و تعاملات، نوآوری و ایده‌پردازی، برندسازی، خدمات شهری، هویت و اصالت و فناوری به‌روز است.

identifying the dimensions and components of supply sector of creative tourism (case study: mashhad as the global city of gemstones)

mashhad as one of the most important pilgrimage and tourism destinations of iran has been declared as a global city of gemstones due to its suitable geographical and mineral status and other related capacities. apart from the tremendous income generation and job creation that they bring, gemstones have many benefits in the fields of religion, beauty, medicine, architecture, etc., which multiplies the potential of using them in the tourism industry. creative tourism is a new generation of tourism that has been considered from both supply and demand sides. one of the advantages of this type of tourism is creating trust among tourists to buy authentic handicrafts, which is especially necessary in handicrafts with gemstones industry in mashhad. the main purpose of this study is identifying the components of creative tourism in gemstones in mashhad, focusing on the supply sector. for this purpose, after reviewing the literature, semi-structured interviews were conducted with 24 experts of tourism and gems. thematic analysis was then performed using maxqda20 software. four dimensions (infrastructure, management, marketing and creative tourism’s products and services), 13 main themes, and 57 sub-themes were extracted. the main themes obtained from the qualitative part were provided to the same experts for prioritization. the results of experts’ prioritization were weighted using fuzzy swara decision making method. according to the findings, the most important components of creative tourism in mashhad are managerial, legal and economic issues, followed by culturization and education, marketing strategy, promotional activities, communication and interaction, innovation, ideation, branding, municipal services, identity, originality, and modern technology.