بررسی تغییرات تبخیر و تعرق گندم آبی پاییزه در ایران تحت شرایط تغییر اقلیم

با توجه به محدودیت های دسترسی به منابع آب در ایران و به منظور برنامه ریزی و مدیریت بهره وری آب در بخش کشاورزی، آگاهی از میزان تبخیر و تعرق گیاهان تحت‌تاثیر تغییر اقلیم بسیار اهمیت دارد. هدف این مطالعه، بررسی تغییرات تبخیر و تعرق گندم آبی پاییزه در ایران تحت شرایط تغییر اقلیم به منظور انجام برنامه ریزی های سازگار با شرایط اقلیمی آینده بود. به این منظور، با استفاده از داده های مدل گردش عمومی جو ccsm4 و با توجه به طول دورۀ رشد و ضریب رشد گیاهی محصول گندم آبی، مقادیر تبخیر و تعرق محصول در دورۀ پایه 2005-2020 و دو دورۀ آینده (2060-2021 و 2061-2100) در دو سناریوی rcp4.5 و rcp8.5 برآورد، نقشه-های مربوطه تهیه و الگوهای فضایی پدیده بررسی شد. نتایج تحقیق نشان داد، تبخیر و تعرق گندم آبی پاییزه در ایران در دورۀ آینده در مقایسه با دورۀ پایه حدود 6 درصد افزایش خواهد یافت که این افزایش در آیندۀ دور (2061-2100) بیشتر از آیندۀ نزدیک (2021-2060) و در ماه‌های مختلف دورۀ کشت در سناریوی rcp8.5 بیشتر از سناریوی rcp4.5 خواهد بود. بیشترین مقدار ماهانۀ تبخیر و تعرق در سناریوهای rcp4.5 و rcp8.5 مربوط به ماه مه به ترتیب به میزان 153 و 162 میلی متر است. ماه-های اُکتبر و نوامبر که ماه‌های آغازین دورۀ کشت هستند نیز کمترین میزان افزایش تبخیر و تعرق را در آینده به‌ میزان تقریبی 14 میلی متر خواهند داشت. مقدار تبخیر و تعرق گندم آبی در دورۀ رشد در سطح کشور از 330 تا 971 میلی‌متر در دورۀ پایه تا 340 تا 1025 میلی‌متر در آیندۀ دور در سناریوی rcp8.5  متفاوت است. افزایش تبخیر و تعرق در آینده بسیاری از برنامه ریزی ها را در زمینۀ تامین آب محصول گندم در کشور به چالش خواهد کشید؛ ازاین رو لزوم توجه به نیاز آبی در سال های آینده به خصوص در ماه های آوریل و مه که اوج فعالیت و رشد گیاه و زمان حداکثر نیاز آبی است، ضروری است.

investigation of evapotranspiration changes of autumn irrigated wheat in iran under climate change conditions

the purpose of this study was to investigate the changes in evapotranspiration of autumn irrigated wheat in iran under climate changes conditions in order to carry out planning adapted to future climatic conditions and proper management of water productivity in the agricultural sector. using the data of ccsm4 general circulation model and considering the length of growth period and plant growth coefficient of irrigated wheat, the values of evapotranspiration in the base period 2005-2020 and the two future periods (2021-2060 and 2061-2100) under two scenarios of rcp4.5 and rcp8.5 were estimated, the relevant maps were prepared, and the spatial patterns of the phenomenon were investigated. the results showed that the evapotranspiration of irrigated wheat in iran will increase by about 6% in the future period compared to the base period. it will be more in the distant future (2061-2100) than the near future (2021-2060) and in the rcp8.5 scenario more than the rcp4.5 scenario. the highest monthly values of evapotranspiration under rcp4.5 and rcp8.5 scenarios for may are 153 and 162 mm, respectively. moreover, october and november, which are the first months of the growing season, will have the lowest increase in evapotranspiration in future, at approximately 14 mm. the amount of evapotranspiration of irrigated wheat during the growing period in the country varies from 330 to 971 mm in the base period to 340 to 1025 mm in the distant future under the rcp8.5 scenario. increased evapotranspiration in the future will challenge many plans to supply water to the wheat crop in the country. therefore, it is necessary to pay attention to water needs in the coming years, especially in april and may, which is the peak of plant activity and growth and the time of maximum water needs.