فرا تحلیل کیفی روش و نتایج پژوهش‌های مرتبط با بازارچه‌های مرزی در ایران

مناطق مرزی در مقایسه با مناطق مرکزی کشورها از انزوای جغرافیایی، دوری از قطب های رشد اقتصادی، صنعتی، قرارگرفتن در حاشیه و همچنین توسعه‌نیافتگی در ابعاد اجتماعی، سیاسی، اقتصادی و فرهنگی رنج می برند. دولت ها برای کاهش این نقاط ضعف به دنبال احداث بازارچه‌ مرزی برآمده اند. بازارچه‌ مرزی به دلیل تماس این مناطق با محیط خارجی سبب گسترش مبادلات و پیوندهای فضایی در دو سوی مرزها و کاهش آسیب پذیری و تهدیدات مختلف در این مناطق شده است؛ بنابراین توجه به بازارچه‌ مرزی از سوی صاحب‌نظران علوم مختلف از اهمیت وافری برخوردار شده است. به‌گونه‌ای که تحقیقات گسترده ای در این زمینه برای بررسی ویژگی ها و ابعاد این بازارچه ها صورت‌گرفته است. این مقاله با رویکرد فرا تحلیل به بررسی مقالات و پایان‌نامه‌های منتشرشده به زبان فارسی تا سال 1398 پرداخته است. فراتحلیل به‌عنوان روشی برای تجمیع نتایج پژوهش های پراکنده در دستیابی به دیدگاهی نوین برای گسترش دانش بشری مورد استفاده قرار می گیرد. ازاین‌رو، یافته های تحقیق نشان می دهد عوامل گردشگری، توسعه‌ اقتصادی اجتماعی، اقتصادی کالبدی، سیاسی امنیتی، توسعه‌ پایدار منطقه ای، استفاده از شاخص های ترکیبی، نقطه‌ قوت پژوهش های مورد بررسی است و عدم توجه به توسعه‌یافتگی مناطق، توجه وافر به بعد امنیتی مناطق مرزی و در روش تحقیق عدم انعکاس روایی و پایایی ابزار مورد سنجش، از نقاط ضعف پژوهش ها محسوب می گردد. از سویی دیگر، تمامی تحقیقات تنها به‌صورت نظری به موضوع پرداخته اند و تاکنون دیدگاه کاربردی از سوی صاحب‌نظران برای تقویت بازارچه‌ مرزی در سطح ملی ارائه نگردیده است.

The Meta-Qualitative Analysis of the Methodology and the Research Findings on Border Markets in Iran

Border regions have some characteristics such as geographic isolation, distance from the poles of economic, industrial growth, marginalization as well as underdeveloped social, political, economic and cultural dimensions compared to the central regions of countries. One of the ways to develop and regulate these areas is the construction of border markets by governments. Due to the contact of these areas with the external environment, border markets have caused spatial exchanges and links across borders and have reduced vulnerability and threats in these areas. Therefore, the attention to the crossborder market has been of great importance to scholars of various sciences. Extensive research has been done to investigate the characteristics and dimensions of these markets. This article is a metaanalysis approach to review articles and theses published in Pesion until 2018. Metaanalysis is used as a way to integrate the results of diffuse research into a new perspective for the development of human knowledge. Therefore, the findings of the study show that tourism, socioeconomic development, economicphysical, politicalsecurity, regional sustainable development of the use of composite indicators are the strengths of the research, whereas lack of attention, the development of the areas, the increasing attention to the security aspects of the border areas, and the lack of reflective validity and reliability of the research method are the weaknesses of the research. As all research has only been theoretically concerned; therefore, no practical view has been put forward by experts to strengthen the national border market.