تحلیل عوامل موثر بر تنوع‌بخشی اقتصادی در روستاهای مرزی غرب ایران (مطالعۀ موردی: شهرستان مریوان)

امروزه نتایج بررسی ها حاکی از این است که بیشتر پروژه ها و فعالیت های بانک جهانی که در راستای تنوع بخشی اقتصادی در نواحی روستایی کشورهای جهان سوم انجام داده است، در جهت متنوع سازی درآمدهای غیرزراعی بوده است؛ چراکه فعالیت های زراعی به علت محدودیت گسترش و نیز آسیب پذیری محیط طبیعی در صورت فشار به آن و عدم تطابق چنین شرایطی با اصول توسعه‌ پایدار، توان زیادی در جهت تنوع بخشی ندارند. هدف از این تحقیق، بررسی عوامل موثر بر تنوع بخشی فعالیت های اقتصادی در روستاهای مرزی است و روستاهای مرزی شهرستان مریوان به عنوان نمونه‌ موردی انتخاب شده است. این تحقیق از نظر هدف، کاربردی و روش انجام آن توصیفی تحلیلی است. در این تحقیق، جامعه‌ آماری، روستاهای شهرستان مریوان می باشد. روستاهای واقع در فاصله‌ 10 کیلومتری از مرز بین المللی عراق با توجه تاثیرپذیری بالای آن ها از مرز، به عنوان نمونه در نظر گرفته شد که بر اساس فرمول ، 18 روستا به عنوان روستاهای نمونه از طریق نمونه گیری طبقه بندی شده از میان آن ها انتخاب شد. جهت تعیین تعداد خانوارهای نمونه از فرمول کوکران استفاده شد که براساس آن، پرسش نامه در میان خانوارهای روستاهای نمونه توزیع شد. به منظور بررسی و تجزیه و تحلیل اطلاعات، از نمودارهای توصیفی و آزمون های تی استیودنت، فریدمن استفاده شد. عوامل موثر در متنوع سازی فعالیت های اقتصادی، در چهار دسته‌ اقتصادی، اجتماعی، طبیعی و موقعیت مرزی طبقه بندی شد. میانگین رتبه برای عوامل فوق به ترتیب برابر با 11/2، /07/2،  03/3 و 79/2 بدست آمد. عوامل اجتماعی، اقتصادی، توان های محیطی و موقعیت مرزی در متنوع سازی فعالیت های اقتصادی منطقه تاثیر داشته که از بین آن ها، توان های محیطی و موقعیت مرزی بیش از سایر عوامل (عوامل اقتصادی و اجتماعی) در متنوع سازی اقتصاد روستایی منطقه نقش دارند.

An analysis of Factors Affecting Economic Diversity in Border Villages of Western Iran (Case Study: Marivan City)

Today, the results of studies indicate that most of the projects and activities of the World Bank, which has carried out to diversify the economy in rural areas of Third World countries, have been aimed at diversifying nonagricultural incomes. Due to the limited agricultural expansion and the vulnerability of the natural environment in case it is under pressure and the incompatibility of such conditions with the principles of sustainable development, agricultural activities do not have much potential for diversification. The purpose of this study is to investigate the factors affecting the diversification of economic activities in border villages. The border villages of Marivan have been selected as a case study. This research uses an applied and descriptiveanalytical method in terms of its purpose. In this research, the statistical population is the villages of Marivan. The villages located 10 km from the international border of Iraq were considered as the sample of this study due to their high impact from the border. According to formula, 18 villages were selected as the sample through stratified sampling. To determine the number of sample households, Cochran’s formula was used; accordingly, 334 questionnaires were distributed among the households in the selected villages. Descriptive graphs and Friedman Student’s ttests were also used to analyze the data. The factors affecting the diversification of economic activities were classified into four categories: economic, social, natural and border location. The average ranks for the above factors were 2.11, 2.07, 3.03 and 2.79, respectively. Social and economic factors, environmental capabilities and border position had effects on the diversification of economic activities in this region. Of all these factors, environmental capabilities and border position were found to play a role in diversifying the rural economy of the region more than other factors (i.e. economic and social factors).