مقابله با تخریب‌های زیست محیطی ناشی از پراکنده رویی شهری با استفاده از رویکرد نوین کد هوشمند (مطالعۀ موردی شهر قزوین و محیط پیراشهری)

اهداف: افزایش جمعیت از یک ‌سو و بروز الگوهای توسعه‌ای ناپایداری چون پراکنده‌رویی شهری از دیگر سوی سبب‌ساز پیدایش معضلات مختلفی به‌ویژه تخریب‌های زیست‌محیطی شده ‌است. یکی از نمونه های پراکنده رو کشورمان، شهر قزوین است که با گسترش پراکنده خود موجب تخریب زیست‌محیطی عناصر ارزشمندی چون باغات هزار ساله قزوین با قابلیت ثبت جهانی و همچنین زمین‌های کشاورزی مرغوب اطراف شهر شده است. پژوهش حاضر در پی مقابله با پدیده پراکنده‌رویی و تخریب‌های زیست‌محیطی ناشی از آن است.;روش: کد هوشمند به عنوان رویکردی نوین جهت مقابله با پراکنده‌رویی مطرح شده است. پژوهش حاضر بر مبنای دستورالعمل کد هوشمند مدلی ارائه می‌دهد و بر اساس آن به کدبندی شهر قزوین و محیط پیراشهری آن می‌پردازد. این نقشه کدبندی مانع تخریب‌های زیست‌محیطی شده و راهکارهایی را در این زمینه ارائه می‌دهد.یافته‌ها: مدل پیشنهادی این پژوهش دارای سه سطح منطقه‌ای، محلی و بلوک است. از آنجا که راهکارهای سطح منطقه‌ای بر حفاظت زیست‌محیطی متمرکز است به برنامه‌ریزی در این سطح اکتفا می‌کنیم. طبق مدل پیشنهادی حوزۀ مرکزی مجموعه شهری قزوین را به عنوان محدودۀهمگن برنامه‌ریزی انتخاب می‌کنیم. با استفاده از مدل هلدرن مشخص می‌شود 56% از رشد شهر مربوط به رشد افقی و اسپرال قزوین است. در نهایت شش سطح بر مبنای ویژگی های محیط زیستی و قابلیت های توسعه ای در محدودۀ مورد نظر مشخص می‌شود.نتیجه‌گیری: راهکاری که کد هوشمند برای جلوگیری از تخریب باغات ارزشمند قزوین ارائه می‌دهد انتقال حق توسعه است، بر مبنای نقشۀ منطقه‌ای روستای چوبیندر در جنوب قزوین گزینۀ مناسبی بدین منظور است.