نقش تحلیل فضایی و پهنه‌بندی آسیب‌پذیری ناشی از زمین‌لغزش در برنامه‌ریزی شهری مطالعۀ موردی: دامنه‌های شمال غرب کلان‌شهر تهران

اهداف: در این پژوهش، به تحلیل فضایی پهنه‌های مستعد وقوع زمین‌لغزش در دامنه‌های شمال ‌غرب کلان‌شهر تهران با هدف برنامه‌ریزی‌های مناسب توسعه کالبدی – فضایی شهر و کاهش مخاطرات محیطی و پایداری فضاهای شهری پرداخته شده است. ;روش: متغیرها و شاخص‌های موردمطالعه عبارت‌اند از: شیب، فاصله از گسل‌، سازندهای زمین‌شناسی، کاربری زمین، فاصله از رودخانه‌ها، میزان بارش، ارتفاع، جهت دامنه‌ها و فاصله از راه‌های ارتباطی است. روش پژوهش توصیفی، تحلیلی با بهره‌گیری از مدل فازی در جی‌آی‌اس است.;یافته ها/ نتایج: یافته‌های پژوهش نشان می‌دهد که پهنه‌های خطر زمین‌لغزش در مناطق شمال‌ غرب تهران، حدود 47/ 14درصد از مساحت محدوده موردمطالعه با درجه زیاد و بسیار زیاد و حدود 38/ 12 درصد از مساحت محدوده موردمطالعه در پهنه با خطر متوسط است. بقیه این منطقه که شامل حدود 16/ 73 درصد می‌شود، پهنه با خطر کم و بسیار کم است. ;نتیجه‌گیری: تحلیل فضایی از پهنه‌های خطر زمین‌لغزش نشان می‌دهد که عوامل توپوگرافی و هیدرولوژی نقش مهمی در زمین لغزش دامنه ها دارند. همچنین، نتایج تحلیلی نشان می‌دهد که به‌دلیل شرایط توپوگرافی، فعالیت‌های زمین‌ساختی و زمین‌شناسی، بارش‌های سیل‌آسا و رعایت‌نشدن فاصله از حریم شبکه‌های زه‌کشی، ازجمله روددره‌ها و کاربری‌های نامناسب به‌ویژه برج‌سازی درشیب‌های تند، خطر وقوع زمین‌لغزش‌ها زیاد شده است. جلوگیری از تخریب منابع طبیعی و تغییر کاربری زمین‌های کشاورزی به‌ویژه تبدیل باغات و مراتع به برج‌سازی و پایدارسازی دامنه‌ها، با هدف پیشگیری از مخاطرات محیطی بسیار ضروری است.