بررسی جامعه شناختی پتانسیل خیانت در روابط زناشویی و عوامل موثر بر آن

پژوهش حاضر کوشیده است تا با در نظر گرفتن تاثیر عوامل جامعه شناحتی و نیز تاثیر عوامل روان شناختی – به ویژه تاثیر عوامل روان شناسی اجتماعی، به بررسی پتانسیل خیانت در روابط زناشویی در میان کارمندان متاهل سازمان‌های دولتی و سازمان‌های خصوصی بپردازد (حجم نمونه: 252). بررسی پتانسیل خیانت، بررسی احتمال خیانت، بررسی گرایش و توانایی نهفته در افراد برای اقدام به خیانت زناشویی است به این معنی که افراد چقدر احتمال، گرایش و توانایی دارند که با فردی غیر از شریک زندگیشان به صورت پنهانی وارد رابطه عاطفی و یا جنسی شوند.در این تحقیق با انجام پیمایش در میان کارمندان متاهل 4 ادره دولتی،6 اداره خصوصی و یک بیمارستان آموزشی دولتی میزان پتانسیل خیانت و عوامل اجتماعی موثر بر آن سنجیده شده است. به این منظور، پتانسیل خیانت با در نظر گرفتن  5عامل آنومی، ارضاء نیاز، مقایسه اجتماعی، یادگیری اجتماعی، کنترل اجتماعی و 4 عامل مطرح در مدل سرمایه گذاری شامل رضایت، کیفیت جایگزین، سرمایه گذاری در رابطه و تعهد، تبیین می‌شود.بر طبق نتایج تحلیل چند متغیری سه متغیر تعهد زناشویی، کیفیت جایگزین و ارضاء نیاز به ترتیب با ضریب مسیر0.346 ، 0.298 و 0.208 بیشترین تاثیر را در تبیین پتانسیل خیانت داشته‌اند.  یافته‌های تحقیق ما را به این سمت سوق داد که در جریان بحران ارزش‌ها، ارزش‌های جمعی دچار تزلزل می‌شود و آنومی باعث می شود که ارزش‌های جمعی سیطره خود را از دست بدهد در نتیجه تجربیات فرد ارزش‌های وی تغییر می کند. در این شرایط هرچه ارزش‌های فردی بیشتر حاکم شوند، تعهد فرد کمتر می‌شود و به دنبال آن پتانسیل خیانت بالا می‌رود؛ به دنبال این کاهش تعهد، هنجار‌ها، ارزش‌ها، سنت‌ها و باورها اثر کنترل کنندگی خود را از دست می‌دهند و زمینه برای فرد فراهم می‌شود تا به سراغ رفتارهای جدید و تجربیات جدید برود، تجربیاتی که هیچ تعهدی در پس خود ندارد. در چنین شرایطی جاذبه‌های محیطی (کیفیت جایگزین) از سویی و عدم ارضاء نیاز در روابط بین زوجین با وجود زمینه اجتماعی فراهم شده جهت تجربه کردن‌های عاری از تعهد از سوی دیگر، مکانیسم بروز خیانت را قابل تبیین و تفسیر می‌نماید.فرد  تصمیم می‌گیرد تا ارزش‌های فردی خود را بر اساس تجربیاتش شکل دهد. بسته به نوع