>
Fa   |   Ar   |   En
   ناسیونالیسم و اسلام در کشاکش سازگاری و تناقض تحلیل و ارزیابی رابطۀ ناسیونالیسم و اسلام در آراء علی شریعتی  
   
نویسنده محمودی علی
منبع جامعه شناسي ايران - 1394 - دوره : 16 - شماره : 3 - صفحه:143 -177
چکیده    از برآمدن جنبش مشروطه خواهی مردم ایران تا روزگار ما، بحث‌های مداوم و چالش‌برانگیز بر سرِ مفهوم‌های نوین همانند ملت، ناسیونالیسم، آزادی و قانون ، در سپهر فکری و اجتماعی سیاسی ایرانیان، از اختلاف‌های عمیق و نبود اجماع نظر در میان اندیشه وران حکایت می‌کند. در میان این مفهوم‌ها، ناسیونالیسم و نسبتِ آن با اسلام (با قرائت‌های گوناگون) در کانون بحث‌های پردامنه و جدی قرار گرفته است.علی شریعتی به عنوان روشنفکری دینی، با پذیرش ناسیونالیسمِ پیراسته از نژادپرستی و تبعیض‌های قومی، و با «ایدئولوژی» نامیدن اسلام، این دو را در ساحت نظر دومقولۀ جدا از یکدیگر و در ساحت عمل، دو واقعیت تفکیک ناپذیر می‌داند. شریعتی با تاکید بر ناسیونالیسم به عنوان زمینه ساز برقراری روابط میان ملت‌ها برمدار اومانیسم (انسان‌گرایی)، افق‌های نوینی را در شناخت دین و ناسیونالیسم در ایران گشوده است. در برابر این امر، او با «ایدئولوژی» خواندن اسلام، با دو مشکلِ «تقلیل‌گرایی» و «تحویل دین به ایدئولوژی در کلیتِ آن» مواجه شده است. آثار شریعتی نشان می‌دهد که او به موضوع اولویت ناسیونالیسم بر اسلام، و اولویت اسلام بر ناسیونالیسم، التفاتی نداشته است.
کلیدواژه اسلام، ایدئولوژی، ملت، ملیت، ناسیونالیسم
آدرس وزارت امور خارجه, دانشکدۀ روابط بین‌الملل, ایران
 
     
   
Authors
  
 
 

Copyright 2023
Islamic World Science Citation Center
All Rights Reserved