بررسی تجربی ارتباط تجانس مذهبی با خودکشی در ایران

در بسیاری از تحقیقات انجام گرفته در جامعه‌شناسی کلان نشان داده شده است که دین و دینداری موجب کاهش نرخ‌های خودکشی هم در سطح بین‌کشوری و هم درون‌کشوری می‌شود. با این حال، در ادبیات نظری و پژوهشی مربوط به ارتباط دین و خودکشی چندان به این نکته پرداخته نشده است که تجانس مذهبی چگونه بر نرخ‌های خودکشی تاثیر می‌گذارد. در جامعه‌شناسی، میراث علمی دورکیم در خودکشی‌پژوهی با مقایسة تاثیر سنت‌های مذهبی مختلف بر نرخ‌های خودکشی تداوم یافته است، اما یک جایگزین نویدبخش برای تکمیل و پیشرفت این حوزة مطالعاتی عبارت از بررسی تاثیرات تجانس مذهبی بر نرخ‌های خودکشی است. در همین راستا، برخی جامعه‌شناسان ادعا نمودند که تجانس مذهبی کانون مناسب‌تری برای مطالعات جامعه‌شناختی خودکشی در سطح کلان است. لذا، مطالعة حاضر در بسط میدان پژوهشی مربوط به ارتباط دین و خودکشی و با تمرکز بر جامعة ایران حول محور این پرسش کلیدی یا سوال اصلی سازمان داده شد که چه ارتباطی بین تجانس مذهبی و نرخ‌های خودکشی در ایران وجود دارد؟ روش تحقیق این مطالعه، «تطبیقی درون‌کشوری» بوده که از داده‌های جمعی سال 1395 (آخرین سرشماری در ایران) برای مقایسة کمّی استان‌های ایران استفاده نموده است. در مجموع، نتایج تحقیق نتوانست حمایت تجربی برای این مدعا فراهم آورد که تجانس مذهبی تاثیر کاهشی بر نرخ‌های خودکشی دارد. به عکس، یافته‌های تحقیق نشان داد که تجانس مذهبی ارتباط مثبت یا تاثیر افزایشی بر نرخ‌های خودکشی در استان‌های ایران داشته است. در بخش پایانی این مقالة، کوشش شد ضمن ارایة تحلیلی پسینی بر پایة یک دیدگاه نظری متاخر در جامعه‌شناسی دین (نظریة بازار دین) تفسیری نظری برای توجیه یک چنین یافتة ناسازگار و غیرمنتظره‌ای ارایه شود.

empirical study of the relationship between religious homogeneity and suicide in iran

many studies in sociology have shown that religion and religiosity reduce suicide rates both cross and within nationally. however, in the theoretical and research literature on the relationship between religion and suicide, little attention has been paid to how religious homogeneity affects suicide rates. therefore, the present study was organized to expand the research field related to religion and suicide and focusing on iranian society around this key question or the main question: what is the relationship between religious homogeneity and suicide rates in iran? overall, the results of this study failed to provide empirical support for the claim that religious homogeneity has a decreasing effect on suicide rates. conversely, the findings showed that religious homogeneity had a positive relationship or an increasing effect on suicide rates in iranian provinces.