کاریزما و شبه کاریزما مروری انتقادی بر نظریه‌ سیاستِ کاریزماتیک وبر

غالباً در زبان فارسی وبر از طریق پارسونز و تفسیر وی از جامعه‌شناسی سیاسی او شناخته شده‌است. بدین‌ ترتیب ماکس وبر در ادبیاتِ علوم اجتماعیِ ما عموماً به‌عنوانِ فردی که نظریه‌پرداز بوروکراسی و قفس آهنینِ آن است معرفی‌ گردیده‌. جامعه‌شناسیِ سیاسی وبر در نسبت با معنایِ کاریزما[1] و قدرتِ خلاق‌ِ آن کم‌تر مورد توجه قرار گرفته یا به صورتِ منفک از نظریه‌ بوروکراسی ترسیم شده‌است. در این متن تلاش شده تا نشان داده شود که وبر چه تفسیری از قدرتِ خلاقه مردم در سیاستِ مدرن داشت. تفسیری که در مخالفت با اهمیتِ بوروکراسی قرار می‌گرفت و در عوض راه به بازکردنِ فضایی برای ظهورِ شبه‌کاریزما[2] درون یک نظامِ پارلمانی و قانونی می‌بُرد. در این تفسیر سعی بر آن است تا تدقیق نظری در خصوصِ معنا، ریشه‌ها و دلالت‌هایِ کاریزما صورت گیرد و نشان داده‌ شود که سیاستِ مطلوبِ مدرنِ وبری نه یک سیاستِ بوروکراتیک که یک سیاستِ کاریزماتیک است. در این مسیر متون خودِ وبر و شرح‌هایی که سیاست کاریزماتیک را برجسته ساخته، مطالعه شده‌اند. در انتهای متن نیز بن‌بستِ منظومه‌ مفهومی وبر در نسبت پارلمان با کاریزما واکاویده شده‌است.

Charisma and Quasi-charismaA Critical Review of Weber’s Charismatic Policy Theory

In the Persianspeaking world, Weber is mainly known by Parsons’ influential interpretation of his political sociology. Meaning that in our social science literature, Weber is described as the theorist of bureaucracy and iron cage. Weber’s political sociology has received little attention comparing with charisma and its creative power. In this paper, we attempted to show how Weber interpreted people’s creative power in modern politics. This interpretation opposed the importance of bureaucracy and helped emerge the quasicharisma within a parliamentary and legal system. Focusing on the meaning of and origin of charisma, we argued that Weber’s favorable modern politics was not a bureaucratic politics but a charismatic one. For this reason, we examined Weber’s texts and commentaries. In the end, the impasse of Weber’s conceptual system on the relation of parliament and charisma is explored.