ظهور و زوال بازارِ کرمانشاه در سدة سیزدهم

این مقاله به بررسی شرایط ظهور و زوال بازار کرمانشاه و نقش آن در ایالت کرمانشاهان در سدۀ 13 خورشیدی می‌پردازد. رویکرد نظری 400مقاله مبتنی بر آراء «کارل پولانی» است. روش پژوهش تاریخی و فنون گردآوری داده بررسی اسناد و مشاهدۀ کالبدِ بازار است. داده‌ها نشان می‌دهند که الف) بازار کرمانشاه همزمان با ارادۀ کشورهای اروپایی بر تجارت در سدۀ 19 میلادی، کم‌رونق شدن مسیرهای ترابوزانتبریز و قفقازپوتیتبریز به دلیل بیماری کرم ابریشم، حفر کانال سوئز و استفاده از کشتی‌هایِ بخار در دجله و فرات، موقعیت استراتژیکی در شبکه مبادلات بازرگانی پیدا کرد که به مدت 100 سال پایدار ماند. ب) بازار از بیرون و با اراده نظام بین‌الملل تحمیل شد و در مناسبات اقتصادی و اجتماعی منطقه «حک» نشد، همچنین نتوانست زمین، کار و پول را وارد مبادله کند. بدین روی، «بازارِ باراندازی» بود که بیرون از شیوۀ تولید قرار داشت و نقش آن محدود به شهر کرمانشاه بود. ریخت‌شناسیِ شهر را تغییر داد و خیل عظیمی از بازرگانان را به شهر کرمانشاه کشاند. ج) با شروع جنگ جهانی اول بازار از رونق افتاد. «قانون تفتیش اسعار» در سال 1306 ارز ناچیزی را به آن اختصاص داد به طوری که از رمق افتاد و احداث راه‌آهن سراسری ضربه نهایی را بدان وارد ساخت.

The Rise and fall of Kermanshah Bazaar in the Thirteenth Century

This article examines the rise and fall of the Kermanshah bazaar and its role in Kermanshah province in the 13th century. The theoretical approach of the article is based on the views of ‘Karl Polanyi’. To gather the data, we used the historical research method and examined documents and the Bazaar itself. According to the data, the following reasons made Kermanshah Bazaar flourish and gain a strategic position: the will of European countries to trade in the 19th century, the decline of TrabzonTabriz and CaucasusPutiTabriz routes due to silkworm disease, digging the Suez Canal, and the use of steamships in the Tigris and Euphrates. The data also reveals that the Bazaar was imposed by the international system and it could not use capital, labor, and land in trade. Thus, it was a docking market that was outside the production mode and its role was limited to the city of Kermanshah. As a result, it changed the morphology of the city and attracted a large number of merchants to Kermanshah. After a century, however, with the outbreak of World War I, this bazaar fell because of the Currency Inspection law and the construction of the national railway.