کنکاشی جامعه شناختی در مفاهیم و شیوه‌های درمان سنتی ناباروری زنان: تحلیل کمی و کیفی

الگوهای درمان جویی افراد پدیده ساده درمانی نیست که بتوان تنها از منظر پزشکی آن را تبیین کرد، بلکه انتخاب شیوه های درمانی می تواند بیش از سایر عوامل، تابعی از متغیرهای اجتماعی و فرهنگی باشد. به علت اهمیت زیاد مسئله باروری و فرزندآوری در بسیاری از فرهنگ‌ها از جمله فرهنگ سنتی جامعه ما، فردی که دچار مشکل ناباروری است اقدام به انجام روش‌های مختلف درمانی می‌کند؛ از درمان های سنتی گرفته تا درمان غیر سنتی و مدرن. مقاله حاضر درصدد ارائه کنکاش جامعه شناختی در حوزه مفاهیم و شیوه‌های سنتی درمان ناباروری زنان در استان مازندران است. این مطالعه به روش ترکیبی و با به‌کارگیری هر دو رهیافت کیفی و کمی اجرا شده است به نحوی که در ابتدا با به‌کارگیری نمونه گیری نظری و استفاده از مصاحبه عمیق با 28 زن نابارور، شیوه های سنتی درمان ناباروری مورد کنکاش قرار گرفت که در نهایت این شیوه‌ها در قالب مفاهیمی همچون مراجعه به ضامن، پیر پزشک، دعانویس، افراد سریع الاجابه، چله بری، دعا درمانی، زیارت و نذری دسته بندی شدند. در ادامه، مطالعه به روش پیمایش بر روی 95 زن نابارور مراجعه کننده به مراکز درمان ناباروری استان مازندران, که به صورت تصادفی انتخاب شدند، اجرا گردید. یافته‌های حاصل از پیمایش حاکی از آن است که شیوه های دعا درمانی (21%) و زیارت اماکن مقدس و نذر کردن هر کدام (16%) دارای بالاترین فراوانی و مراجعه به پیرپزشک و جادودرمانی نیز هر کدام (2%) کمترین فراوانی را دارا هستند. در پایان با به‌کارگیری رگرسیون لجستیک احتمال انتخاب هریک از شیوها با توجه به عواملی همچون تحصیلات، سن، مدت ناباروری، محل سکونت و درآمد خانواده مورد بررسی قرار گرفت.

A Sociological Analysis of Concepts and traditional Infertility Treatment

It is impossible to explain the treatment patterns from the medical sciences point of view alone. The selection of treatment method could be mostly influenced by the cultural and social variables. Due to the high importance of fertility in some countries, particularly in our traditional culture, the infertile people try to use different treatment methods to treat their infertility ranging from traditional methods to modern ones. This study was done in Mazandaran province by the use of a mixed method. Applying a theoretical sampling, we selected our sample and employed indepth facetoface interviews with 28 infertile women and afterward we transcribed them. Then, the categories such as pilgrimage, treatment prayer, the person whose prayer is granted, and prayer writer were extracted from the interviews. After that, we did a survey and interviewed with 95 customers of the infertility centers of Mazandaran province using a random sampling method. The findings of the survey revealed that treatment prayer (21%) and pilgrimage (16%) had highest frequencies while seeing the local practitioner and believing in magician (2%) had the lowest frequency. In the end, based on the factors such as education, age, infertility time, place of residence, and family's income, the possibility of choosing each treatment method was examined.