بررسی وراثت‌پذیری ویژگی‌های آگرو مورفولوژیکی و ارتباط تنوع ژنتیکی با عوامل جغرافیایی در جمعیت‌های وحشی گندم اینکورن غرب و شمال‌غرب کشور

به‌منظور بررسی وراثت پذیری صفات آگرومورفولوژیکی و همچنین ارتباط تنوع ژنتیکی با عوامل جغرافیایی در جمعیت های گندم وحشی اینکورن (41 جمعیت شامل 33 جمعیت از گونه t. boeoticum و 8 جمعیت از گونه t. urartu) آزمایشی در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار در ایستگاه تحقیقاتی دانشگاه تبریز انجام شد. بر اساس نتایج تجزیه واریانس بین جمعیت ها از نظر کلیۀ صفات به‎جز تعداد کل پنجه ها و پنجه های بارور اختلاف معنی داری وجود داشت. مقایسه میانگین گروهی نیز اختلاف معنی داری را بین دو گونه مورد بررسی از نظر تمامی صفات به‎جز عرض برگ، وزن کل سنبله ها و شاخص برداشت نشان داد. مقادیر وراثت پذیری و ضرایب تنوع نیز بیانگر سطح بالایی از تنوع صفات آگرو مورفولوژیک در این گونه ها بودند. بر اساس ضرایب همبستگی رابطه مثبت و معنی داری بین بیشتر صفات مشاهده شد. باوجوداین تنها همبستگی بین عرض جغرافیایی با طول سنبله و ارتفاع از سطح دریا با تعداد کل پنجه ها مثبت و معنی دار بود. دندروگرام های حاصل از تجزیه خوشه‌ای جمعیت ها را بر اساس کلیه صفات مورد بررسی و همچنین عوامل جغرافیایی به‎ دو گروه کلی تفکیک کردند. به‎طوری‌که گروه بندی جمعیت ها بر اساس هر دو تجزیه تا حد زیادی منطبق با یکدیگر بود و جمعیت ها به‎دلیل داشتن ارتفاع از سطح دریا و عرض جغرافیایی تقریباً یکسان در یک گروه قرار گرفتند. در این مطالعه تنوع فوق العاده ای از گندم های اینکورندر استان های کرمانشاه و لرستان مشاهده شد که بیانگر توجه ویژه به ژرم پلاسم های این مناطق بود.