اثرات تنظیم‌کننده‌های رشد گیاهی و محیط کشت بر شاخساره‌زایی و کاهش میزان شیشه‌ای شدن محلب (prunus mahaleb l.) در کشت درون‌شیشه‌ای

ارزیابی مرحله شاخساره‌زایی و میزان شیشه‌ای شدن شاخساره‌های گونهprunus mahaleb l. با استفاده از غلظت‌های مختلفی از تنظیم‌کننده‌های رشد و محیط‌های کشت مختلف در شرایط درون‌شیشه‌ای و ریزنمونه‌های تک گره حاوی جوانه جانبی در دو آزمایش جداگانه مورد بررسی قرار گرفت. سرشاخه‌های رشد یافته از جوانه‌های گره‌ای، در 26 تیمار مختلف (آزمایش اول) در محیط‌ کشت ms با سایتوکینین‌های bap، tdz، kin، 2ip، zeatin در ترکیب با naa و 16 تیمار مختلف (آزمایش دوم) در محیط‌های کشت ms،1/2 ms، wpm و dkw و برخی با ترکیبات متفاوتی از cacl2 وnh4no3 و با سایتوکینین‌های bap، zeatin و pg کشت شدند. آزمایش‌ها در قالب طرح کاملاً تصادفی با 5 تکرار و هر تکرار حاوی 5 ریز‌نمونه، اجرا شد. میانگین‌ها پس از 2 واکشت در آزمایش اول نشان داد که بزرگترین طول شاخساره (14/3 سانتی‌متر) در غلظت 1/0 میلی‌گرم در لیتر naa بدون کاربرد سایتوکینین، بیشترین میزان شاخساره‌زایی (67/14 شاخساره در هر ریزنمونه) در تیمار 2/0 میلی‌گرم در لیتر zeatin در ترکیب با 1/0 میلی‌گرم در لیتر naa و کمترین میزان شیشه‌ای شدن در 1 میلی‌گرم در لیتر kin، 05/0 و 1/0 میلی‌گرم در لیتر zeatin و در ترکیب با 1/0 میلی‌گرم در لیتر naa به‌دست آمد. در آزمایش دوم بزرگترین طول گیاهچه (88/2 سانتی‌متر) در محیط کشت dkw با 2/0 میلی‌گرم در لیتر zeatin و 40 میلی‌گرم در لیتر pg و بیشترین میزان شاخساره‌زایی (19 شاخساره در هر ریزنمونه) در محیط کشت ms با 880 میلی‌گرم در لیتر cacl2 و 825 میلی‌گرم در لیترnh4no3 مشاهده شد. تحقیق حاضر با دستیابی به پروتکل بالای شاخساره‌زایی (تا 19 شاخساره بر ریزنمونه) و رفع مشکل شیشه‌ای شدن گیاهچه‌های گونه p. mahaleb، امکان انجام سایر طرح‌های تحقیقاتی برای تجاری‌سازی این پروتکل را فراهم می‌کند.