ارزیابی تغییرات ژنتیکی در برخی صفات مورفوفیزیولوژیکی در بلوط ایرانی (Quercus brantii Lindl.)

تنوع ژنتیکی صفات کمی عامل اصلی بروز اثر متقابل بین جمعیت های طبیعی و محیطشان می‌باشد که می‌توان با مطالعه آن برنامه‌های اصلاحی گونه‌های مختلف را با موفقیت بیشتر انجام داد. در این تحقیق، بذرهای 60 درخت مادری گونه بلوط ایرانی از عرض ها و ارتفاعات مختلف جنگل های زاگرس جمع آوری و در عرصه تحقیقاتی یاسوج کاشته شدند. سپس برخی صفات مورفوفیزیولوژیک مانند عملکرد فتوسیستم ii، سطح و وزن برگ، سطح مخصوص برگ و محتوای آب نسبی بر روی نهال های دوساله آنها اندازه گیری شد. پارامترهای مختلف ژنتیکی مانند وراثت پذیری، ضریب تغییرات ژنتیکی و فنوتیپی و درصد واریانس در سطح کل پروونانس ها و نیز در هر پروونانس به صورت جداگانه محاسبه گردید. نتایج نشان داد که صفاتی مانند عملکرد فتوسیستم ii، سطح و وزن برگ و محتوای آب نسبی در سطح پروونانس و درخت مادری اختلاف معنی دار با یکدیگر داشتند و نیز وراثت‌پذیری آنها بالا و بین 8/0 تا 1 بود. اما سطح مخصوص برگ دارای وراثت پذیری صفر بود. همچنین بیشترین ضریب تغییرات فنوتیپی و ژنتیکی مربوط به عملکرد فتوسیستم ii با میزان 8/75 درصد و 8/0 بود. بررسی وراثت پذیری هر یک از صفات در سطح پروونانس نشان داد که وراثت پذیری کلیه صفات اندازه گیری شده بجز محتوای آب نسبی در پروونانس های مختلف متفاوت است و نمی توان از یک صفت خاص برای گزینش زود هنگام در پروونانس های مختلف جنگل‌های زاگرس استفاده نمود. اما اندازه گیری همزمان سطح، وزن خشک و وزن اشباع برگ می‌تواند به ما در گزینش برای داشتن نتاجی با رویش و زنده مانی بالاتر در سطح زاگرس کمک نماید.