تعیین بهترین ترکیب ریزنمونه و تنظیم‌‌کننده‌های رشدی بر کالوس‌زایی، اندام‌زایی غیرمستقیم، پرآوری و ریشه‌زایی اسطوخودوس (lavandula officinalis l.)

اسطوخودوس (lavandula officinalis l.) یکی از گیاهان مرتعی در سراسر جهان است که به عنوان گیاه دارویی- زینتی نیز پرورش می یابد. تکنیک های کشت بافت گیاهی روش جایگزینی برای تولید انبوه گیاهان اسطوخودوس می باشد و می تواند بر مشکلات ناشی از تکثیر زایشی غلبه نماید. به منظور تاثیر ترکیب ها و غلظت های مختلف تنظیم‌کننده‌های رشدی و همچنین تاثیر نوع ریز نمونه بر فرآیندهای کالوس زایی، اندام زایی و ریشه زایی اسطوخودوس، پژوهشی در قالب طرح کاملاً تصادفی در سه تکرار اجرا گردید. در این پژوهش در مراحل مختلف پاسخ های متفاوتی نسبت به ترکیب های تنظیم کننده رشدی مشاهده شد. ریزنمونه کوتیلدون در محیط کشت شامل 0/5 میلیگرم در لیتر2,4-d  به همراه 0/25 میلیگرم در لیتر bap بهترین تیمار جهت کالوس زایی بود. در اندام زایی غیرمستقیم، بیشترین تعداد شاخه و درصد اندام زایی به‌دست‌آمده در محیط کشت حاوی 2 میلیگرم در لیتر kin حاصل شد. همچنین بیشترین تعداد شاخه از تیمار 0/5 میلیگرم در لیتر bap همراه با 0/5 میلیگرم در لیتر kin همراه با 0/1 میلی‌گرم در لیتر iba به دست آمد. یافته ها نشان داد بهترین محیط کشت ریشه زایی محیط کشت حاوی 1 میلیگرم در لیتر iba بود. بیشترین درصد زنده مانی در کشت گلدان مربوط به بستر کشت پرلیت توام با کوکوپیت بود. به‌طورکلی نتایج به‌دست‌آمده یک سیستم کارآمد باززایی کامل برای این گیاه معرفی کرد که میتواند در تکثیر سریع رویشی، نگهداری ژرم پلاسم، و برنامه های اصلاح مولکولی از طریق مهندسی ژنتیک مورد استفاده قرار گیرد.

determining the best combination of explant and plant growth regulators on callogenesis, indirect organogenesis, proliferation, and rooting of lavandula officinalis l.

lavender (lavandula officinalis l.) is one of the rangeland species in the many parts of the world, which is cultivated as a medicinal and ornamental plant. plant tissue culture techniques are an alternative method for the mass production of lavender colons and can overcome the problems caused by reproductive propagation. to determine the effect of different combinations and concentrations of growth regulators, and also explant type in the process of callogenesis, organogenesis, and rooting of lavender, a factorial experiment was conducted based on a completely randomized design with three replications. in this research, different responses to growth regulatory compounds were assessed at different stages. the best treatment for callogenesis was cotyledon explants in culture medium containing 0.5 mg/l 2.4-d along with 0.25 mg/l bap. in indirect organogenesis, the highest number of branches and the rate of organogenesis were obtained in the medium containing 2 mg/l of kin. also, the highest number of branches was obtained from using 0.5 mg/l bap treatment with 0.5 mg/l of kin along with 0.1 mg/l iba. the results showed that the best culture medium for rooting was the medium containing 1 mg/l iba. the highest explants survival rate was related to using perlite and coco peat as a bed of cultivation. the finding of this research introduced an efficient regeneration system for this plant that can be used in rapid vegetative propagation, germplasm maintenance, and molecular modification programs through genetic engineering.