بررسی تنوع ژنتیکی و بیوشیمیایی شش توده ریحان ocimum basilicum l.

موفقیت بهنژادگران گیاهی به میزان تنوع ژنتیکی موجود در گیاهان و خویشاوندان وحشی آن‌ها بستگی دارد. آگاهی از فاصله و خویشاوندی ژنتیکی امکان سازماندهی ذخایر ارثی، نمونه برداری موثر از ژنوتیپ ها و استفاده بهتر از تنوع را فراهم می کند. این تحقیق به‌منظور بررسی تنوع ژنتیکی شش توده ریحان (l. ocimum basilicum) و نیز ارزیابی پاسخ بیوشیمیایی آن ها به شرایط کم آبیاری و تراکم در گلخانه مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان اصفهان طی آزمایش فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی با سه تکرار به اجرا درآمد. توده های ریحان (شامل توده افغانی سبز، قائمیه بنفش، قهجاورستان سبز، اردستان سبز، مبارکه سبز و مهیار بنفش) با دو تراکم 6.6 و 20 بوته در متر مربع، به صورت جوی و پشته هایی به فواصل cm 50 کشت شدند. بذرهای این توده ها بر روی پشته هایی به فاصله ی cm 30 (در تراکم 6.6 بوته در متر مربع) و cm 10 (در تراکم 20 بوته در متر مربع) قرار گرفتند. آبیاری به‌صورت قطره‌ای با استفاده از تشتک تبخیر و در قالب سه تیمار 60 ،80 و100 درصد ظرفیت زراعی انجام شد، همچنین در این آزمایش 12 جفت آغازگر aflp جهت بررسی تنوع ژنتیکی مورد استفاده قرار گرفتند. براساس نتایج بدست آمده در تمام شرایط آبیاری توده افغان بالاترین درصد اسانس را نشان داد. در بین توده های مورد مطالعه بالاترین میزان کاتالاز، پراکسیداز و سوپراکسید دیسموتاز به ترتیب با مقادیر 0.62، 0.44 و 0.53 میکرومول بر دقیقه بر گرم وزن تر) به توده قهجاورستان و بالاترین مقادیر کلروفیل a وb  (1.49 و 0.76 میلی گرم بر گرم وزن تر) به توده مبارکه اختصاص داشت. در رابطه با تنش کم آبی مشخص شد که اعمال تیمارهای 80 و 60 درصد ظرفیت زراعی به ترتیب منجر به افزایش 4 و 19 درصدی کاتالاز، 6 و 22 درصدی پراکسیداز و 5 و 20 درصدی سوپراکسید دیسموتاز گردید. به‏طور کلی توده افغان بالاترین میزان تحمل به تنش را نشان داد. براساس تجزیه و تحلیل نتایج حاصل از aflp هر آغازگر به‌طور میانگین تولید 10.51 باند چندشکل کرد و آغازگر11 بیشترین تولید باند را در بین آغازگرها به خود اختصاص داد. ارزیابی ماتریس شباهت بیانگر بیشترین تشابه ژنتیکی بین توده های مبارکه و اردستان به میزان 0.99 بود و کمترین تشابه ژنتیکی مربوط به توده های اردستان و مهیار بود که به میزان 0.71 بدست آمد. بطورکلی براساس نتایج بدست آمده، از توده هایی با کمترین تشابه ژنتیکی (اردستان و مهیار) می توان در برنامه های اصلاحی به عنوان والد استفاده کرد که منجر به ایجاد نتاج با تنوع ژنتیکی بالاتر می شود. همچنین توده افغان می تواند در برنامه های اصلاحی مقاوم به تنش به عنوال والد مطلوب لحاظ گردد.

evaluation of genetic and biochemical variation in six basil (ocimum basilicum l.) populations

the success of plant breeders depends on the genetic diversity amount in plants and their wild relatives. awareness of genetic distance and similarity makes it possible to organize hereditary reserves, effective sampling of genotypes, and better use of diversity. this research was carried out to study the genetic diversity of six basil populations (ocimum basilicum l.) and to evaluate their biochemical response to low irrigation and two densities in the greenhouse of the agricultural and natural resources research center, isfahan, iran using a factorial experiment based on completely randomized design with three replications. basil populations as afghan (green), ghaemieh (violet), qahjavaristan (green), ardestan (green), mobarakeh (green), and mahyar (violet)) were sown in two densities of 6.6 and 20 plants/m2 in row distance at 50 cm with plant distance of 30 cm (equal to 6.6 plants/m2) and 10 cm (equal to 20 plants/m2). drip irrigation was performed using evaporation pan in the form of three treatments of 60, 80 and 100% of field capacity (fc). in addition, 12 pairs of aflp primers were used to study genetic diversity. according to the results obtained in all the irrigation conditions, the afghan population showed the highest percentage of essential oil. among the populations, the highest amounts of catalase, peroxidase, and superoxide dismutase were belonged to the qahjavaristan with the values of 0.62, 0.44 and 0.53 µmol.m-1/fw, respectively. the highest amounts of chlorophyll a and b (1.49 and 0.76 mg/g fw) were belonged to the mobarakeh. regarding dehydration stress, it was found that the application of 80 and 60%fc led to an increase of 4% and 19% of catalase, 6% and 22% of peroxidase and 5% and 20% of superoxide dismutase, respectively. in general, the afghan population showed the highest stress-tolerance level. based on the analysis of aflp results, each primer produced an average of 10.51 polymorphism bands, and primer 11 had the highest band production among the primers. based on the genetic similarity matrix, the highest genetic similarity between mobarakeh and ardestan populations was at the rate of 0.99. the lowest genetic similarity (0.71) was related to ardestan and mahyar populations. totally, populations with the least genetic similarity (ardestan and mahyar) could be used as parents in breeding programs, which leads to progeny with higher genetic diversity. the afghan population can also be considered as parent in stress-resistant breeding programs.