مطالعه تنوع مورفو-فنولوژیکی و بررسی بیان ژن‏ های دخیل در بیوسنتر γ-terpinene و linalool در توده‏ های گشنیز (coriandrum sativum l.) بومی ایران

گشنیز با نام علمی (coriandrum sativum l) گیاهی نورپسند و بومی جنوب غربی آسیا و مدیترانه می‌باشد. هدف از این مطالعه بررسی تنوع مورفولوژیک، مطالعه خصوصیات فنولوژی و همچنین بررسی بیان دو ژن‏ مهم دخیل در بیوسنتر γ-terpinene و linalool در تعداد 14 توده مختلف گیاه دارویی گشنیز بومی ایران بود. بذرها در اتاقک رشد دانشکده کشاورزی، دانشگاه تربیت مدرس در سه تکرار در سال 95-1394 کشت شدند. صفات مورد بررسی شامل تعداد روز تا جوانه‌زنی، تعداد روز تا سبز شدن، تعداد روز تا ساقه‌دهی، تعداد روز تا شروع گلدهی، تعداد روز تا خاتمه گلدهی، تعداد روز تا بذردهی، ارتفاع ساقه، وزن خشک تک بوته، عملکرد تک بوته و وزن هزار دانه بودند. نتایج نشان داد توده‌های تهران و ارومیه با میانگین به‌ترتیب با عملکرد 14/37 و 14/47 گرم در واحد بوته بیشترین عملکرد و توده مرکزی و تهران به ترتیب با میانگین 8/45 و 8/15 گرم بیشترین وزن هزار دانه را به خود اختصاص دادند. توده تهران از نظر تعداد روز تا جوانه‌زنی و تعداد روز تا سبز شدن دارای کمترین تعداد روز و جمعیت زودرس بود. بعد از دسته‌بندی 14 توده مورد مطالعه از لحاظ شاخص اندازه ژنوم از سه گروه به دست آمده هر گروه، دو توده به منظور مطالعه بررسی بیان ژن انتخاب شدند. نتایج بررسی بیان دو ژن csγtrps و cslins در شش توده منتخب گیاه گشنیز نشان داد که ژن cslins در دو توده‌‌ مشهد و تهران و ژن csγtrps در دو توده‌ تبریز و زنجان دارای بیشترین مقدار بیان نسبی بودند. دو توده‌ یزد و استهبان برای هر دو ژن مورد بررسی میزان متوسطی از بیان نسبی را نشان دادند.

study of morpho-phenological diversity and expression of genes involved in γ-terpinene and linalool biosynthesis in iranian endemic populations of coriander (coriandrum sativum l.)

coriander (coriandrum sativum l.) is a heliophytic plant and native to southwestern asia and the mediterranean regions. this study was aimed to study the morphological diversity, phenological characteristics, and also expression of two important genes involved in the γ-terpinene and linalool biosynthesis pathways in the 14 different iranian endemic populations of coriander as a medicinal plant. the seeds were planted in the growth chamber in the college of agriculture, tarbiat modares university in three replications in 2015-2016. the studied traits were included number of days to germination, number of days to emergence, number of days to stem, number of days to beginning of flowering, number of days to end of flowering, number of days to sowing, stem height, dry weight of single plant, single plant yield and one thousand seed weight. the results showed that the average seed yield obtained per plant with 14.37 and 14.47 g, was belong to populations of tehran and urmia, respectively. markazi and tehran populations had the highest weight of 1000 seeds with the average of 8.45 and 8.15 g, respectively. tehran population had the lowest in terms of the number of days to germination and the number of days to emergence. after classifying the 14 populations in terms of genome size, from the three groups obtained and in each group, two populations were selected for the gene expression analysis. the results of expressions of cslins and csγtrps genes in six selected coriander populations showed that cslins in mashhad and tehran populations and csγtrps in tabriz and zanjan populations had the highest relative gene expressions. yazd and estahban populations showed moderate relative gene expression for both genes.