بررسی تنوع عملکرد علوفه و صفات مورفولوژیکی زراعی مرتبط با آن در جمعیت‌های علف‌پشمکی (bromus inermis leyss.)

علف پشمکی (bromus inermis leyss.) یکی از مهمترین گیاهان علوفه‌ای و مرتعی می‌باشد که به‌دلیل سازگاری به شرایط مختلف محیطی در عرصه‌های منابع طبیعی کشور پراکنش دارد. 22 جمعیت علف پشمکی در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار در مزرعه تحقیقاتی پژوهشکده بیوتکنولوژی کشاورزی شمال‌غرب و غرب کشور در سال زراعی 98-1397 از لحاظ صفات مورفولوژیکی، برای شناسایی جمعیت‌های پرمحصول ارزیابی شدند. اختلاف معنی‌داری ( p≤0/05 ) از لحاظ صفات مورد بررسی بین جمعیت‌‌ها وجود داشت که حکایت از وجود تنوع ژنتیکی بالا در بین آنها بود. جمعیت‌های b.in-15، b.in-9،b.in-8  و b.in-1 با بیش از 540 گرم در بوته عملکرد علوفه خشک سالیانه بیشتری داشتند. دو جمعیت b.in-1 و b.in-19 به‌ترتیب با 100 و 60 گرم بذر در بوته، تولید بذر بیشتری نسبت به سایر جمعیت‌ها داشتند. بررسی همبستگی ساده بین صفات مورد مطالعه نشان داد که ارتباط مثبت و معنی‌داری بین عملکرد علوفه خشک سالیانه با صفات تعداد ساقه، قطر طوقه، عملکرد علوفه خشک چین اول و دوم، عملکرد بذر و قطر تاج پوشش وجود داشت. در تجزیه به مولفه‌های اصلی صفات مورد بررسی با در نظرگرفتن مقادیر ویژه بزرگتر از یک منجر به معرفی چهار مولفه شد که در مجموع 82% از تغییرات را بین جمعیت‌ها توجیه کردند. نتایج مربوط به تجزیه خوشه‌ای منجر به گروه‌بندی جمعیت‌های مورد مطالعه در سه گروه شد. از این‌رو جمعیت‌های مورد مطالعه، زمینه ژنتیکی مناسبی را برای انتخاب جمعیت‌های برتر از خوشه‌های مختلف فراهم نمود، به‌طوری‌که می‌توان از آنها در برنامه‌های به‌نژادی از طریق پلی‌کراس و تولید ارقام ترکیبی استفاده کرد.

investigation variation of the forage yield and related agro-morphological traits of bromus inermis leyss. populations

the smooth brome grass (bromus inermis leyss.) is one of the most important forage and rangeland plants distributed in the rangelands of iran. in order to investigate the genetic diversity of yield and morphological traits and identify the high yielding populations, 22 populations of b. inermis were evaluated using in a randomized complete block design with three replications in the research farm of the agricultural biotechnology research institute of the northwest and west of iran in the 2018-2019 cropping year. result showed significant differences (p≤0.05) among the populations in terms of the studied traits, which indicated presence of high genetic variability. the populations of b.in-15, b.in-9, b.in-8, and b.in-1 with higher value of than 540 g/plant had annual higher forage production and b.in-1 and b.in-19 with 100 and 60 g/plant seed yield, respectively had higher seed production than other populations. the simple correlation among the studied traits showed that there was a positive and significant relationship between the annual forage yield and the number of stems, crown diameter, forage yield in the first and second cuts, seed yield, and canopy diameter. based on the principal component analysis (pca), four components were introduced with respect to eigenvalues greater than one, which explained total of 82% of variation among the populations. according to the cluster analysis, the populations were arranged into three groups. therefore, the studied population provided a suitable genetic background for selecting superior populations from different clusters, which can be used for breeding improved varieties through polycross and hybridizations.