شناسایی نشانگرهای آگاهی‌بخش ssr و est-ssr مرتبط با مقاومت به زنگ قهوه‌ای در ژنوتیپ‌های گیاه مرتعی aegilops tauschii coss در مرحله گیاهچه‌ای و گیاه کامل

گونه aegilops tauschii ، گیاهی است یکساله و دیپلوئید (2n = 2n = 14, dd) که به‌صورت خودرو در دامنه ارتفاعات و یا دشت‌های نزدیک به سواحل دریاهای غیرآزاد، از ترکیه تا چین رویش دارد. از آنجا که نواحی شمالی ایران به‌عنوان یکی از مهمترین مراکز پیدایش و تنوع این گونه مطرح است، شناسایی منابع مقاومت به زنگ قهوه‌ای (برگ) گندم در این مناطق بسیار اهمیت دارد. در این پژوهش، مقاومت گونه مرتعی آژیلوپس تائوشی (aegilops tauschii coss.) نسبت به شش جدایه مختلف عامل بیماری زنگ قهوه ای در مرحله گیاهچه ای و گیاه کامل ارزیابی شد. برای شناسایی نشانگرهای مرتبط با مقاومت گیاهچه به جدایه های مختلف و مقاومت گیاه کامل در مزرعه، از نشانگرهای ssr و est-ssr که پوشش مناسبی روی ژنوم d گندم داشتند، استفاده شد. تجزیه ساختار ژنتیکی جمعیت، نشان داد که یکصد ژنوتیپ مورد ارزیابی در دو زیرجمعیت متمایز قرار گرفتند. پس از محاسبه ماتریس ضرایب ساختار ژنتیکی و همچنین خویشاوندی در جمعیت (kinship)، تحلیل ارتباط نشانگر- صفت با استفاده از مدل‌های خطی عمومی و مختلط انجام شد. قطعات تکثیری آغازگرهای ریزماهواره xgwm2، xgwm44 و  xgwm30 که به‌ترتیب بر روی کروموزوم های 3d، 7d و 2d و همچنین آغازگرهای swes186 و swew92  از  نشانگرهای est-ssr که به‌ترتیب بر روی کروموزوم‌های 2d و 7d قرار داشت دارای ارتباط معنی دار با سطح مقاومت به بیماری زنگ  (با ضریب تبیین بالا) بود. با توجه به ارتباط این نشانگرها با مقاومت اغلب جدایه های مطالعه شده، می توان نتیجه گرفت که به‌عنوان نشانگرهای آگاهی بخش، ظرفیت بالایی در گزینش ژنومی و غربالگری سریع ژنوتیپ ها دارند.

Identification of SSR and EST-SSR Informative markers associated to leaf rust resistant in Aegilops tauschii in seedling and adult-plant stages

Aegilops tauschii Coss is an annual and diploid plant (2n = 2n = 14, DD) that grows as a wild weed in the highlands or plains near the shores of the high seas, from Turkey to China. Since the northern regions of Iran are considered as one of the most important centers of origin and diversity of this species, it is very important to identify sources of resistance to brown rust (wheat leaves) in these regions. In the present study, the resistance of rangeland species, Aegilops tauchii Coss., to six isolates of brown rust was evaluated in seedling and adult plant stages. SSR and EST-SSR markers with proper coverage on D genomes of wheat were applied to identify marker-trait association (MTA). Analysis of population genetic structure showed that the 100 investigated genotypes separated in two distinct sub-populations. Association analysis among markers and phenotypic data was conducted out based on the Kinship coefficients using generalized linear and mixed linear models. Significant associations among markers and traits obtained for amplified fragments of Xgwm2, Xgwm44 and Xgwm30 primers correspondingly located on 3D, 7D & 2D chromosomes, respectively. Furthermore, EST-SSR primers SWES186 and SWES92 correspondingly located on 2D & 7D chromosomes, respectively. These associated markers have the highest R2 coefficients for resistance level to leaf rust disease. Informative markers with association to most isolates could be exploited for genomic selection and early screening of genotypes for resistance to leaf rust.