بررسی وراثت‌پذیری عمومی صفات در جمعیت‌های بومی تاغ (haloxylon aphyllum) در کرمان

به‌منظور بررسی وراثت‌پذیری عمومی در برخی از صفات تاغ طرح آزمایشی با استفاده از توده‌های بومی جمع‌آوری شده از استانهای مختلف کشور انجام شد. تعداد 32 توده بومی در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با 3 تکرار در ایستگاه تحقیقاتی شهید زنده روح کرمان کاشته شد و طی سه سال تعداد هفت صفت شامل طول ساقه اصلی، قطر یقه، تعداد پنجه، طول ساقه فرعی1، طول ساقه فرعی2 و قطر بزرگ و کوچک تاج پوشش بر روی درختچه‌ها بررسی شدند. داده‌های جمع‌آوری شده مورد تجزیه واریانس ساده و مرکب قرار گرفتند. برای تمامی صفات اختلاف بین میانگین ژنوتیپ‌ها و سال‌ها معنی‌دار بود (1%p>). اثر متقابل ژنوتیپ × سال بجز تعداد پنجه برای سایر صفات معنی‌دار بود که بیانگر اثرهای متفاوت ژنوتیپ‌ها در سال‌های مختلف می‌باشد. وراثت‌پذیری صفات بر مبنای تجزیه ساده و تجزیه مرکب ژنوتیپ‌ها انجام شد که مقدار وراثت‌پذیری بر مبنای تجزیه ساده در دامنه 75 تا 87 درصد و در تجزیه مرکب در دامنه بین 51 تا 64 درصد قرار گرفتند که نشان‌دهنده کاهش مقدار وراثت‌پذیری در تجزیه مرکب می‌باشد که این امر به دلیل اثرات متقابل ژنوتیپ در سال است. در هر دو روش، صفات طول ساقه اصلی و تعداد پنجه به‌ترتیب بیشترین و کمترین درصد وارثت‌پذیری عمومی و ضرایب تغییرات ژنتیکی و فنوتیپی را داشتند. با توجه به تنوع ژنتیکی زیاد در بین ژنوتیپ‌های تاغ مورد مطالعه، می‌توان پایه‌های مناسب را برای ایجاد بادشکن در طرح‌های بیابان‌زدایی انتخاب نمود.

Estimation of the broadsense heritability of traits in Haloxylon aphyllum native populations in Kerman

To investigate the broadsense heritability of some Haloxylon traits, an experimental design was performed using native populations collected from different provinces of Iran. 32 native populations were planted based on a randomized complete block design with three replications in Shaheed Zendeh Ruh’s research station in Kerman. During three years, seven traits including main stem length, collar diameter, number of tillers, substem length1, substem length2, the small and large diameter of the canopy on shrubs were examined. The data were assessed by simple and combined analysis of variance. For all traits, the difference between the mean of genotypes and years was significant (p < %1). The genotype× year interaction effect was significant for all other traits except the number of tillers, which indicates different effects of genotypes in different years. Heritability of traits was estimated based on simple and combined analysis of variances. The amount of heritability was ranged from 75 to 87% for simple analysis and 51 to 64% for combined analysis, which indicates a decrease in heritability in a combined analysis. This is due to the genotypes by the year interactions effects. In both methods, the main stem length and number of tillers had the highest and lowest broadsense heritability and coefficients of genetic and phenotypic variation, respectively. Due to the high genetic diversity among the studied Haloxylon genotypes, it will be possible to select the best rootstocks for making windbreaks in desertification projects.