اثر محلول‌پاشی اسیدآبسیزیک بر افزایش تحمل به تنش خشکی در گیاه اسطوخودوس (lavandula angustifolia cv. munstead organic)

گیاه دارویی اسطوخودوس (lavandula angustifolia) با دارا بودن قابلیت اقتصادی و زینتی و کاربرد زیاد آن در صنایع آرایشی بهداشتی و دارویی، در سراسر جهان کشت می‌شود. به‌منظور بررسی اثر محلول‌پاشی اسیدآبسیزیک بر افزایش تحمل به تنش خشکی در رقم munstead organic این گیاه، آزمایشی به‌صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار در دانشکده تولید گیاهی دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان در سال‌ زراعی 97-1396 اجرا شد. تیمارهای آزمایش در چهار سطح رژیم‌های آبیاری (شامل 100-90، 80-70، 60-50 و 40-30 درصد ظرفیت ‌زراعی) و محلول‌پاشی اسیدآبسیزیک در سه سطح (شامل صفر، 15 و 30 میکرومولار در لیتر) لحاظ گردید. تجزیه‌وتحلیل داده‌ها نشان داد که بیشترین درصد اسانس با میانگین 1.18 درصد از کاربرد 15 میکرومولار اسیدآبسیزیک در شرایط تنش خشکی (آبیاری 40-30 درصد ظرفیت زراعی به‌دست آمد. در حالی‌که بیشترین عملکرد اسانس با میانگین 0.055 گرم در گیاه مربوط به کاربرد 30 میکرومولار اسیدآبسیزیک در شرایط آبیاری 80-70 درصد ظرفیت زراعی بود. همچنین گروه‌بندی اجزای اسانس نشان داد که از میان 26 ترکیب شناسایی شده، شش ترکیب مونوترپن هیدروکربنه، 10 ترکیب مونوترپن اکسیژنه، 6 ترکیب سسکوئی‌ترپن هیدروژنه و چهار ترکیب سسکوئی‌ترپن اکسیژنه بودند. با افزایش خشکی میزان ترکیبات مونوترپنی هیدروکربنه و اکسیژنه کاهش و ترکیبات سسکوئی‌ترپنی هیدروکربنه و اکسیژنه افزایش یافتند. همچنین نتایج نشان داد که بالاترین میزان لیمونن (10 درصد) از کاربرد 15 میکرومولار اسیدآبسیزیک در آبیاری 80-70 درصد ظرفیت زراعی، کامفور (10.47 درصد) و بورنئول (51.58 درصد) از آبیاری کامل و عدم کاربرد اسیدآبسیزیک، کاریوفیلن‌اکساید (7.80 درصد) از کاربرد 30 میکرومولار اسیدآبسیزیک در آبیاری 6050 درصد ظرفیت زراعی و آلفامورولن (24.90 درصد) از کاربرد 30 میکرومولار اسیدآبسیزیک در شرایط 40-30 درصد ظرفیت زراعی بدست آمد. در کل، یافته‌های این پژوهش نشان داد که محلول‌پاشی اسیدآبسیزیک در خشکی 40-30 درصد ظرفیت ‌زراعی می‌تواند سبب افزایش درصد اسانس و ترکیبات سسکوئی‌ترپنی برای مقابله با شرایط خشکی در گیاه اسطوخودوس شود.

The effect of foliar application of abscisic acid on increasing drought stress tolerance in Lavandula angustifolia cv. Munstead Organic

The medicinal plant Lavender (Lavandula angustifolia) is cultivated all over the world due to its economic and ornamental potential and its wide application in the cosmetic and pharmaceutical industries. To investigate the effect of abscisic acid foliar application on increasing drought stress tolerance in Munstead Organic cultivar, a factorial experiment was conducted in a randomized complete block with three replications in the Faculty of Plant Production of Gorgan University of Agricultural Sciences and Natural Resources, Iran in year 20162017. Experimental treatments were considered at four levels of irrigation regimes (including 90100, 7080, 5060, and 3040% of field capacity(FC)) and three levels of abscisic acid foliar application (including zero, 15, and 30 mM/l). Data analysis showed that the highest percentage of the essential oil (1.18%) was obtained in 15 μM abscisic acid and 3040%FC. While the highest yield of the essential oil (0.055 g/plant) was related to the application of 30 μM abscisic acid in 7080%FC. The category of the essential oil components also showed that out of 26 identified components, six compounds were hydrocarbon monoterpene, 10 compounds were oxygen monoterpene, six compounds were hydrogen peroxide and four components were oxygen sedimentation. With increasing drought, stress, the amount of hydrocarbon and oxygen monoterpene compounds decreased, but hydrocarbon and oxygen sesquiterpene compounds increased. The results also showed that the highest amount of limonene (10%) was obtained from adding 15 μM abscisic acid in irrigation of 7080%FC. The highest amounts of camphor (10.47%) and bernoulli (51.58%) were achieved in complete irrigation and nonuse of abscisic acid. However, the highest amounts of cariofillenoxide (7.80%) and αMuurolene (24.90%) was observed in 30 μM abscisic acid and 6050%FC and in 30 μM abscisic acid and 3040%FC, respectively. Overall, it was found that foliar application of abscisic acid under drought stress 3040%FC, could increase the percentage of the essential oils and sesquiterpene compounds to cope with drought conditions in lavender.