اثر محلول‏ پاشی اسیدهیومیک بر افزایش قدرت تحمل استویا تحت رژیم‏های مختلف آبیاری

به منظور بررسی اثر محلول پاشی اسیدهیومیک بر عملکرد و اجزای عملکرد و برخی ویژگی‌های فیزیولوژیکی و فیتوشیمیایی گیاه دارویی استویا (stevia rebaudiana) تحت رژیم آبیاری‌های مختلف، آزمایشی در قالب فاکتوریل بر پایه طرح بلوک‌های‌ کامل تصادفی با سه تکرار در محوطه تحقیقاتی دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان انجام شد. تیمارهای مورد بررسی شامل رژیم آبیاری در چهار سطح (70، 85، 100 (شاهد) و 115 درصد ظرفیت زراعی) و تیمار محلول‌‌ پاشی اسیدهیومیک در چهار غلظت (صفر، 250، 500 و 750 میلی‏گرم در لیتر) بود. تیمارهای آبیاری و اسیدهیومیک از مرحله 10 ‌برگی آغاز و تا مرحله گلدهی ادامه یافت. در زمان گلدهی کامل، صفات ارتفاع بوته، طول و قطر ریشه، وزن تر و خشک اندام هوایی و ریشه، تعداد شاخه‌های جانبی، تعداد گل، تعداد میانگره، تعداد برگ، سطح برگ، وزن زیست توده تر و خشک، فعالیت آنتی اکسیدانی ریشه، فنل‌کل ریشه، فلاونوئیدکل ریشه، پرولین ریشه، نشت یونی ریشه و محتوای نسبی آب برگ اندازه‌گیری شد. نتایج نشان داد اثر سطوح مختلف آبیاری بر ارتفاع بوته، وزن تر و خشک اندام هوایی، تعداد شاخه جانبی، تعداد میانگره، وزن زیست‌توده تر و خشک در سطح احتمال یک‌درصد معنی‌دار بود. با اعمال غرقابی ارتفاع بوته، وزن تر و خشک اندام هوایی، وزن تر و خشک زیست‌توده افزایش یافت. اثر متقابل تنش کم‌آبیاری و اسیدهیومیک به‌طور معنی‌داری سبب افزایش میزان ارتفاع بوته، فعالیت آنتی‌اکسیدانی و پرولین ریشه گردید. تنش کم‌آبیاری تاثیر منفی بر صفات رشد داشته و محلول‌پاشی اسیدهیومیک باعث تعدیل اثرات منفی ناشی از تنش کم‌آبیاری شده است. بنابراین براساس یافته‌ها می‌توان نتیجه گرفت، استویا در برابر غرقابی و خشکی مقاوم است و مکانیسم مقاومت در آن در برابر تنش‌ خشکی برای حفظ اجزای عملکرد رویشی، افزایش اسمولیت‌ها و ترکیبات فنلی می‌باشد.

The effect of foliar application of humic acid on increasing Stevia rebaudiana tolerance under different irrigation regimes

In order to study the effect of foliar application of humic acid on the yield, yield components, and some physiological and phytochemical properties of Stevia rebaudiana under different irrigation regimes, a factorial experiment was conducted based on a randomized complete block design with three replications in the research campus of University of Agricultural Sciences and Natural Resources, Gorgan, Iran. The treatments included four levels of irrigation regimes (70, 85, 100 (control), and 115% of field capacity) and humic acid foliar application at four concentrations (zero, 250, 500, and 750 mg/L). Irrigation regimes and humic acid treatments started from the 10leaf stage and continued until the flowering stage. At full flowering stage, data collected for shoot and root length, root diameter, shoot and biomass fresh and dry weights, number of sub branches, flowers number, internodes number, leaves number, leaf area, root antioxidant activities, total phenol, total flavonoid, proline, ion linkage, and leaf relative water content. According to the results, the effect of different irrigation regimes on shoot height, shoot and biomass fresh and dry weights, subbranches number, internodes number, was significant (p<0.01). By flooding, the plant height, shoot and biomass fresh and dry weights were increased. The interaction effect of drought stress by humic acid was significant for plant height, root antioxidant activity, and proline. Low irrigation stress had negative effect on the growth traits but humic acid foliar application had moderated the negative effects caused by low irrigation stress. Therefore, based on the findings, it was concluded that stevia is a resistant plant to both flooding and drought stress and its resistance mechanisms to drought stress for maintaining vegetative yield components, are to increase osmolytes and phenolic compounds.