اثر تیمارهای چینه‌سرمایی و اسید جیبرلیک بر جوانه‌زنی بذر گلابی ‌وحشی (pyrus glabra boiss.) با دو مبدا متفاوت

خواب بذر یکی از فرایندهای پیچیده در پاسخ به شرایط نامساعد محیطی است که وجود آن در بذر گلابی ‌وحشی گزارش شده است. این تحقیق با هدف بررسی تیمارهای چینه‌سرمایی و اسید جیبرلیک بر جوانه‌زنی بذر گلابی‌وحشی با دو مبدا ارتفاعی میان‌بند و بالابند (به‌ترتیب 2150 و 2450 متر از سطح دریا) واقع در جنگل‌های جنوب‌شرق یاسوج انجام شد. بدین‌منظور بذرهای گلابی‌وحشی از دو مبدا مورد نظر جمع‌آوری و پس از انجام تیمارهای اسید جیبرلیک (صفر و 1500 میلی‌گرم در لیتر) برای مدت 48 ساعت و متعاقب آن تیمار چینه‌سرمایی (در زمان‏های صفر، 30، 60 و 90 روز) در دمای 4 درجه سانتی‌گراد، بصورت آزمایش فاکتوریل با دو فاکتور منشا بذر در دو سطح طبقات ارتفاعی و تیمارهای خواب‌شکنی در 8 سطح در قالب طرح کاملا تصادفی در چهار تکرار در آزمایشگاه بذر دانشگاه یاسوج تحت آزمون جوانه‌زنی قرار گرفتند. بیشترین درصد جوانه‌زنی (100 درصد)، سرعت جوانه‌زنی (49.75 بذر در روز) و شاخص بنیه بذر (17.9) در بذرهای جمع‌آوری شده از بالابند و تیمار شده با چینه‌سرمایی (به‌مدت 90 روز)+ اسید جیبرلیک 1500 پی‌پی‌ام مشاهده شد. نتایج تحقیق نشان داد که درصد جوانه‌زنی بذرهای میان‌بند با تیمار اسید جیبرلیک+چینه‌سرمایی به‌مدت 90 روز (با 88 درصد) از درصد جوانه‌زنی بذرهای بالابند با تیمار اسید جیبرلیک + چینه‌سرمایی به‌مدت 60 روز (93 درصد) کمتر بود و بذرهای منطقه بالابند در مدت کوتاه‌تری به حداکثر درصد جوانه‌زنی رسیدند. نتایج این تحقیق نشان داد که خواب بذر گلابی وحشی از نوع فیزیولوژیکی است. ضمن اینکه برای تولید نهال در نهالستان و نیز برای بذرکاری به‌منظور احیاء و غنی‌سازی توده‌های جنگلی تخریب شده در زاگرس، استفاده از بذرهای ارتفاعات بالابند پیشنهاد می‌شود.

Effect of cold stratification and gibberellic acid on seed germination of wild pear (Pyrus glabra L.) from two different provenances

Seed dormancy is one of the most complex processes in response to adverse environmental conditions that has been reported in wild pear seeds. This research was conducted to investigate stratification and gibberellic acid treatments on wild pear seed germination from two intermediate and high altitude origins (2150 and 2450 m above sea level, respectively) located in the southeastern forests of Yasuj, Iran. For this purpose, seeds of wild pear were collected from two different provenances and then treated with gibberellic acid (0 and 1500 mg/l) for 48 hours followed by stratification treatment (at zero, 30, 60 and 90 days) at 4°C. The germination test was performed through a factorial experiment with two factors of seed origin at two levels and dormancy treatments at eight levels in completely randomized design with four replications in the seed laboratory of Yasouj University. The highest germination percentage (100%), germination rate (49.75 seed/day) and seed vigor index (17.9) were observed in seeds collected from high altitude and treated with coldstratification (90 days) + gibberellic acid (1500 ppm). The results showed that the germination percentage of intermediate seeds with gibberellic acid + cold stratification treatment for 90 days (88%) was lower than the germination percentage of high altitude seeds treated with gibberellic acid + stratification for 60 days (93%) and the high altitude seeds were reached the maximum germination percentage in shorter period of time. According to the obtained results, seed dormancy of wild pear is of physiological type. In addition, for the production of seedlings in the nursery, as well as for sowing to reforestation and enrich the degraded stands in Zagros forests; the use of high altitude seeds is suggested.