بررسی اثر تنظیم‌کننده‌های رشد بر ریزازدیادی گیاه دارویی سنا (cassia angustifolia vahl.)

سنا (cassia angustifolia vahl.)، گیاه دارویی مهم از خانواده ceasalpiniaceae است که در درمان برخی از بیماری ها ازجمله عفونت‌های پوستی، درمان یبوست و کرم روده کاربرد دارد. هدف از این پژوهش بهینه سازی ریزازدیادی این گیاه می باشد. به این منظور ابتدا بذرهای سنا ضدعفونی و در محیط کشتms  کشت شدند و از قطعات ساقه دارای گره به‌عنوان ریزنمونه استفاده شد. تیمارهای مورد بررسی برای بهینه‌سازی محیط کشت پرآوری شامل غلظت‌های مختلف سیتوکینین‌هایba  و kin (1،0، 2 و 4 میلی‌گرم در لیتر) در ترکیب با naa (0 و 0.25میلی‌گرم در لیتر) بود. پس از به دست آوردن بهترین نوع و غلظت سیتوکینین برای پرآوری (سیتوکینین ba)، این تنظیم‌کننده رشد در ترکیب با اکسین‌های مختلف برای بهینه‌سازی پرآوری ریزنمونه‌ها آزمایش شد. در این آزمون ba در سه سطح (0.5، 1 و 2 میلی‌گرم در لیتر) در ترکیب با naa،iaa  وiba  هریک در دو غلظت (0 و 0.25 میلی‌گرم در لیتر) بررسی شدند. سپس شاخساره‌های پرآوری شده (حداقل دارای 3 سانتی‌متر طول) برای القای ریشه‌زایی تحت تاثیر دو نوع اکسین naa وiba  در غلظت‌های مختلف (0، 0.3، 0.6 و 0.9 میلی‌گرم در لیتر) قرار گرفتند. نتایج نشان داد که بیشترین تعداد شاخه‌زایی (2.93 شاخساره در هر ریزنمونه) و تعداد برگ (21.6 برگ در هر شاخساره) در تیمار 1 میلی‌گرم ba همراه با 0.25 میلی‌گرم در لیتر naa حاصل شد. تیمار ba در سطح 1 میلی‌گرم در لیتر به همراه naa با 0.25 میلی‌گرم در لیتر در نهایت به‌عنوان بهترین تیمار در پرآوری ریزنمونه‌ها بود. ییشترین درصد ریشه زایی در تیمار 0.3 میلی گرم در لیتر iba بدست آمد که تفاوت معنی داری با تیمار 0.3 میلی گرم در لیتر naa نداشت. همچنین کاربرد iba با میزان 0.9 میلی گرم در لیتر سبب بیشترین تعداد و طول ریشه گردید، به طوری که به ترتیب سبب افزایش 172.22 و 73.41 درصد صفات مذکور نسبت به شاهد گردید. نتایج این پژوهش می تواند در ریزازدیادی و تکثیر وسیع این گیاه استفاده شود.

Assessment of the effect of plant growth regulators on micropropagation of Senna (Cassia angustifolia Vahl.) medicinal plant

Senna (Cassia angustifolia Vahl.), known as an important medicinal plant, belongs to the Caesalpiniaceae family used in the treatment of some diseases such as skin infections, constipation, and intestinal worms. The aim of this study was to optimize the micropropagation of this plant. For this purpose, senna seeds were first disinfected and cultured in MS medium and the nodular stem parts were used as explants. The treatments were used to optimize the propagation medium supplemented with different concentrations of cytokinins, BA and Kin (0, 1, 2, and 4 mgL1) in combination with NAA (0 and 0.25 mgL1). After finding the best type and concentration of cytokinin for propagation (cytokinin BA), this growth regulator was tested in combination with various auxins to optimize the proliferation of the explants. In this experiment, BA was evaluated at three concentrations (0.5, 1, and 2 mgL1), in combination with NAA, IAA, and IBA at two concentrations (0 and 0.25 mgL1).  The propagated shoots (at least 3 cm long) were then exposed to two types of auxin NAA and IBA at different concentrations (0, 0.3, 0.6, and 0.9 mgL1) to induce rooting. The results indicated that 1 mgL1 BA treatment in combination with 0.25 mgL1 NAA induced the maximum shoot proliferation (2.93 shoots per explant) and leaf number (21.6 leaves per shoot). Finally, NAA with 0.25 mg / l BA treatment at the concentration of 1 mgL1 in combination with 0.25 mgL1 NAA, was selected as the best treatment for the propagation of the explants. Maximum rooting induction obtained in 0.3 mgL1 IBA treatment which was not significantly different from 0.3 mgL1 NAA. Moreover, application of IBA at the concentration of 0.9 mgL1 caused the higher mean values of root number and root length, so that it increased by 172.22 and 73.41% of the mentioned traits compared to the control, respectively. The results of this study can be used in micropropagation and extensive proliferation of this plant.