تاثیر شرایط رویشگاه بر برخی متابولیت‌های ثانویه، رنگدانه‌های فتوسنتزی، یون‌های معدنی و فعالیت آنتی اکسیدانی سیاه‌تاغ (haloxylon aphyllum iljin)

سیاه تاغ (haloxylon aphyllum iljin) از گونه های سازگار در مناطق بیابانی است که علاوه بر تثبیت ماسه های روان، سازگاری مناسبی با اراضی شور دارد. تجمع متابولیت ها در تنظیم اسمزی گیاه نقش مهمی دارند و اهمیت نسبی این مواد، با توجه به گونه گیاهی، رویشگاه و شدت تنش متفاوت است. ازاین‏رو به منظور بررسی تاثیر شرایط رویشگاه بر رنگدانه های فتوسنتزی، فعالیت آنتی‌اکسیدانی، اسیدهای آمینه، قندهای محلول و محتوای یونی سیاه تاغ، آزمایشی در دو منطقه در شهرستان بافق با شرایط خاکی متفاوت (خاک شورسدیمی پلایا و غیر شور تپه ماسه ای) در سال 1395 انجام شد. داده های به روش یک طرفه تجزیه واریانس شدند. نتایج نشان داد که میزان کلروفیل، کاروتنوئید، آنتوسیانین، فنل و میزان فعالیت‌های آنتی اکسیدانی در بین دو رویشگاه، در سطح احتمال یک درصد متفاوت بود. میانگین شاخص‌های فوق در خاک‌های با شوری بالای در رویشگاه پلایا نسبت به رویشگاه تپه‌ماسه ا ی بیشتر بود. از بین اسیدهای آمینه مورد بررسی، میانگین میزان اسید آسپارتیک، اسید گلوتامیک، گلیسین و گلوتامین در سیاه‌تاغ رشد کرده در رویشگاه ماسه ای به‌ترتیب با 13.27،‌ 13.66، 17.01 و 12.21 میکروگرم بر گرم نسبت به رویشگاه پلایا بیشتر بود. از لحاظ سایر اسیدهای آمینه در بین دو رویشگاه تفاوت معنی داری مشاهده نشد. تفاوت بین رویشگاه ها برای قندهای محلول معنی دار بود  (p<0.01) و میانگین قندهای محلو ل در رویشگاه ماسه ای (26.24 میلی گرم بر گرم وزن خشک) نسبت به  پلایا (13.26 میلی گرم برگرم وزن خشک) بیشتر بود. در کل با توجه به نتایج به‌دست‌آمده مشخص شد  که سیاه تاغ با بهبود فعالیت های آنتی‌اکسیدانی، افزایش محتوای رنگدانه ای و تعدیل غلظت یون ها به ویژه تجمع پتاسیم در اندام خود با شوری مقابله نموده و نقش سایر اسمولیت ها مانند اسیدهای آمینه و قندهای محلول در مقاومت گیاه به شرایط تنش خشکی و محیط هایی با شوری کمتر از اهمیت بیشتری برخوردار بود.

Effects of Habitat Conditions on Some Secondary Metabolites, Photosynthetic Pigments, Minerals and Antioxidant Activities of (Haloxylon aphyllum Iljin.)

Black saxaul (Haloxylon aphyllum) is one of adapted species in desert and saline soils areas and grows in sand dunes and can be used for dune stabilization. Accumulation of metabolites leading to plant osmotic regulation. The relative importance of these substances varies depending on the plant species, habitat and intensity. Therefore, this experiment was conducted to investigate the effect of habitat conditions on photosynthetic pigments, antioxidant activity, amino acids, soluble sugars and ion content of black saxaul, in two areas in Bafgh, Iran under two soil conditions (saline sodic plaiya and nonsaline sand dune) using a one way AMOVA with three replications in 2016. The results showed significant differences between two habitats for chlorophyll, carotenoid, anthocyanin, phenol and antioxidant activity (p<0.01). The higher values of these indices were observed in saline sodic plaiya habitat than to sandy habitat. In contrast, for amino acids, as: aspartic acid, glutamic acid, glycine and glutamine the higher values of 13.27, 13.66, 17.01 and 12.21 μg/g, respectively were obtained in sandy habitat than that that for saline sodic plaiya. For other amino acids, there were no significant differences between the two habitats. The higher values of soluble sugar 26.24 mg g1 DW was obtained in sandy habitat that was significantly (p <0.01) higher than that for plaiya (13.26 mg g1 DW). Overall, the results showed that improved the antioxidant activity, increased pigment content and modulated the ions concentration, especially the accumulation of potassium in plant organs play a key role in black saxaul osmotic regulation under salinity stress. The role of other osmolality nutrients such as amino acids and soluble sugars are more important for black saxaul growth in the sandy area with low salinity