مطالعه اثر تنوع ژنتیکی در پاسخ مورفو- فیزیولوژیکی و آنتی‌اکسیدانی گونه‌های مختلف آژیلوپس به تنش خشکی

این آزمایش به منظور بررسی اثر تنش خشکی بر محتوای رنگیزه های فتوسنتزی، وزن ریشه و اندام هوایی، محتوای پروتئین کل و فعالیت آنزیم های آنتی اکسیدان آنزیمی و غیرآنزیمی در شش گونه مختلف از جنس aegilops به همراه دو رقم گندم نان مقاوم و حساس به تنش خشکی به‎عنوان شاهد، در قالب فاکتوریل بر پایه طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار اجرا شد. تیمارهای تنش خشکی در سه سطح عدم تنش (fc=100%)، تنش متوسط (fc=50%) و تنش شدید (fc=25%) اعمال شد. گونه های ae. caudata،  ae. triuncialis وae. cylindricaاز نظر صفات وزن تر و خشک ریشه در شرایط تنش نسبت به رقم شاهد مقاوم سیروان در رتبه بالاتری قرار گرفتند. بیشترین مقدار کلروفیل کل در شرایط تنش متوسط در ae. cylindrica و ae. umbellulata و در تنش شدید در گونه ae. caudata مشاهده شد. در تمام گونه های مورد مطالعه به‌جز گونه ae. umbellulata در اثر تنش خشکی میزان کاروتنوئید روند کاهشی نشان داد و گونه ae. cylindrica نسبت به سایر گونه ها از بیشترین مقدار برخوردار بود. بالاترین مقدار آنزیم سوپراکسید دیسموتاز در خشکی شدید در گونه ae. crassa و رقم مقاوم  sirvanو کمترین مقدار آن در گونه ae. neglecta مشاهده گردید. بیشترین آنزیم آسکوربات پراکسیداز در خشکی شدید در گونه های ae. triuncialis و ae. caudata و کمترین مقدار آن در گونه ae. neglecta مشاهده شد. بالاترین مقدار آنزیم گایاکول پراکسیداز در گونه های ae. triuncialis، ae. caudata و رقم مقاوم sirvan در تنش خشکی مشاهده شد و گونه های ae. triuncialis، ae. caudata و ae. crassa بیشترین و گونه ‌ae. umbellulata و رقم حساس darya کمترین مقدار آنزیم کاتالاز را در خشکی شدید داشتند. در جمع‎بندی کلی، نظر به اینکه سه گونه ae. caudata،  ae. triuncialis و ae. cylindrica از نظر اغلب صفات مرتبط با تحمل خشکی ازجمله حجم ریشه، کارتنوئید و آنزیم های cat، gpx و apx بالاترین مقدار را داشتند و هر سه گونه در ژنوم cc مشترک بودند، ازاین‌رو به‎نظر می رسد ژنوم cc بتواند ظرفیت بالایی در برنامه های اصلاحی آینده گندم برای افزایش مقاومت به خشکی داشته باشد.

Evaluation of genetic diversity effects on morphophysiological and antioxidant responses in different species of Aegilops under drought stress

This experiment was conducted to investigate the effect of drought stress on photosyntheticpigments contents, biomass of roots and shoots, total protein content and antioxidant enzymesactivity and nonenzymatic antioxidant of six species of Aegilops genus along with two droughtresistant and susceptible wheat cultivars as checks in a factorial based on randomized completeblock design with three replications. Drought stress treatments were applied at three levels ofnonstress (FC=100%), moderate stress (FC=50%) and severe stress (FC=25%) conditions. Ae.caudata, Ae. triuncialis and Ae. cylindrica were ranked higher than resistance cultivar, Sirvan,as check in term of root fresh and dry weights under stresses. The highest total chlorophyllcontent was related to Ae. cylindrica, Ae. umbellulata and Ae. caudata in stresses. Carotenoidshowed decreasing trend in all studied species except for Ae. umbellulata, and Ae cylindrica hadthe highest amount at both stress and non stress conditions. The highest SOD under severestress was observed in Ae. crassa and Sirvan as resistant cultivar. Maximum APX under severestress was observed in Ae. triuncialis and Ae. caudata and the lowest activity was in Ae.neglecta. The highest level of GPX was observed in Ae. triuncialis, Ae. caudata and Sirvancultivar under drought stress. Also the maximum CAT enzyme under severe stress wasobserved in Ae. triuncialis, Ae. caudata and Ae. crassa, respectively, and Ae. umbellulata andDarya cultivar had the lowest amount of CAT enzyme. In conclusion, because the three speciesAe. caudata, Ae. triuncialis and Ae. cylindrica had the highest amounts for the traits associatedwith increased drought tolerance, including root volume, carotenoid, CAT, GPX and APXenzymes, and also these species were same in having CC genome. Therefore, it seems that theCC genome could have a high potential for future wheat breeding programs in increasing ofdrought tolerance.