باززایی گیاه در معرض انقراض لاله واژگون (Fritillaria Raddeana) از طریق ریزنمونه‌های گلبرگ و برگ

لاله واژگون (raddeana fritillaria)، یکی از منحصر به‌فردترین و زیباترین گیاهان خودرو و بومی ایران است. این جنس از خانواده سوسن به شدت در معرض انقراض قرار دارد. گونه fritillaria raddeana مقاوم به خشکی، مناطق سنگلاخی و شیب دار می باشد و به دلیل مطالعات محدود در این گونه، انجام هر گونه پژوهش در این گیاه اهمیت به‌سزایی دارد. با وجود احتمال وقوع جهش، باززایی موفقیت آمیز پیش نیاز کلیه مطالعاتی است که باید در گونه های رو به انقراض انجام شود. این پژوهش کالوس زایی و باززایی غیرمستقیم را از کشت اندام های گلبرگ و برگ f. raddeana در محیط درون شیشه ای مورد بررسی قرار داد. ریزنمونه های برگ پیش از گلدهی و ریزنمونه های گلبرگ در حالت غنچه (سبز تا زرد) برداشت شد و پس از ضدعفونی، در محیط کشت موراشیگ و اسکوگ همراه با غلظت های مختلف از اکسین و سایتوکینین کشت شدند. ریزنمونه ها برای القای کالوس ابتدا در تاریکی و دمای c°18 و بعد به روشنایی با شرایط دمایی قبل انتقال یافتند. پس از واکشتِ کالوس ها در محیط های باززایی، دما به c°20 افزایش یافت. اگرچه هر دو نوع ریزنمونه به‌دلیل عدم آسیب به گیاهان مادری، درصد نسبتا پایین آلودگی داخلی، تعداد و اندازه مناسب، ریزنمونه های قابل قبولی بودند، با این حال ریزنمونه گلبرگ دارای پاسخ دهی بهتر و سریع تر به انواع ترکیبات تنظیم کننده رشد بود. بهترین محیط کشت کالوس زایی (82.66%) و باززایی غیرمستقیم (36.66%) از ریزنمونه های گلبرگ، محیط ms حاوی 0.5 میلی گرم در لیتر ایندول بوتیریک اسید همراه با 2 میلی گرم در لیتر تیدیازورون تشخیص داده شد که نشان دهنده برتری این دو نوع تنظیم کننده در باززایی غیرمستقیم f. raddeana بود.

Regeneration of an endangered Fritillaria (Fritillaria raddeana) species via petal and leaf explants

Fritillaria raddeana is one of the most fascinating wild flowers, belonging to Lilliaceae family, native to Iran. It is an important ornamentalmedical bulbous plant, tolerant to arid conditions and stony slopes but facing extinction. There have been very few reports exist, so any studies on the species would be of great importance. Regardless of mutation occurrence, successful regeneration will be a prerequisite for further researches that must be done on the endangered plant species. This research presents an in vitro callus induction and indirect regeneration of F. raddeana via culturing petal and leaf. The leaf (before flowering) and petal (green to yellow flower buds) explants excited from plant and surface sterilized and were cultured on MS media containing different concentrations of Auxin and Cytokinin. The explants were first kept at darkness and 18ºC for callus induction, then were transferred to light condition with the same temperature. The temperature was raised to 20ºC, when the calli sub cultured into regeneration media. Although due to the low amount of bacterial and fungal contamination, conservation of parent plants, adequate and ready available explants, both petals and leaves are acceptable explants, among them petal showed better and quicker response to variable plant growth regulators. The best medium for callus formation (82.66%) and indirect regeneration (36.66%) via petal explants was MS medium supplemented with 2 mgl1 TDZ and 0.5 mgl1 IBA. Therefore, the mentioned plant growth regulators were more suitable than the others for indirect regeneration of F. raddeana.