بررسی نمودهای فرهنگ سازمانی ایرانیان در آیین‌ بارِعصر ساسانی با تکیه بر شاهنامۀ فردوسی

بار به معنی اجازۀ ورود و اذن دخول دادن است و آن، آیین بر تخت نشستن پادشاه وپذیرفتن اشخاص است. بار، یکی از مهم ترین آیین های کشوری در ایران و یکی از آشکارترین مثال های پیوستگی و استمرار فرهنگ این کشور و نفوذ آن درفرهنگ های دیگر کشورهاست . جشن ها و مراسم رسمی و به حضور پذیرفتن سفیران و نمایندگان دیگر کشورها از ویژگی های مهمّ فرهنگ سازمانی هستند . فرهنگ سازمانی عبارت‌است از مجموعه ای از باورهای بادوام که از طریق واسطه های نمادین ، مبادله می‌شوند و در زندگی کاری انسان ها معنی پیدا می کنند. آیین بار، یک فرهنگ سازمانی در دربار شاهان ایران بوده‌است. به همین منظور آموختن رسوم بار، بخشی از برنامۀ تربیت شاهزادگان، همۀ درباریان و عموم ایرانیان هریک به فراخور حال و سطح خویش بود و به‌ویژه شاهزادگان، تعلیماتی ویژه می آموختند تا این آیین را به بهترین وجه برگزار کنند یا در آن حضور یابند. در این مجال با تحقیق درآیین بار در بخش تاریخی شاهنامه به روش تحلیلی و توصیفی، چگونگی بار دادن و زمان و مکان، انواع و ملزومات آن را بررسی می‌نماییم و هدف، بازنمودن بخشی از فرهنگ سازمانی غنی و دقیق ایرانیان است. درحقیقت، سوال اساسی در این مقاله آن است که «بار» در دولت‌های ایرانی چه ماهیّت و چه جایگاهی داشته است؟ نتایج نشان می‌دهد که بار برای ایرانیان، تنها مجالی برای دیدار شاه و مردم نبوده، بلکه حلقۀ بسیار مهمی از زنجیرۀ مستحکم و قرین توفیق مدیریّت در دولت‌های ایرانی باستان بوده که بعدها در ایران عصر اسلامی نیز تداوم یافته‌است.