بررسی فرهنگ عامه در فیروزشاه نامۀ محمد بیغمی

بدون شک داستان‌های عامیانه بخش مهمّی ازفرهنگ عامه به‌شمارمی‌آید. به‌ویژه درکشورهایی مانند کشور ما که مورخان اعتنایی به شرح و توصیف زندگی مردم نداشته‌اند؛ این داستان‌ها اهمیت بیشتری می‌یابد و به‌عنوان منبعی مهّم برای کسب آگاهی آداب، عادات، رسوم وسنن آن‌ها درمی‌آید. داستان فیروزشاه نامه پس ازسمک عیّار و داراب نامه ازمهمّ‌ترین داستان‌های عامیانه به‌شمار می‌رود که ازاصالت برخوردار است. فیروزشاه نامه یکی ازمتون ارزشمند منثور ادبیات فارسی و درواقع مجلد سوم و دنبالۀ کتابی است که دو مجلد آن  به‌عنوان داراب نامه مشهوراست. این کتاب تالیف محمد بیغمی از آثار قرن نهم هجری است؛ اما پیداست که منشا بسیار قدیمی‌تر دارد. از این اثر علاوه بر استفاده‌های دستوری، لغوی و زبان‌شناسی، مطالب زیادی درحوزۀ جامعه شناسی تاریخی می‌توان به دست آورد. مطالعه و شناخت این میراث مهمّ فرهنگی، شناخت هرچه بهترگذشتۀ فرهنگی وجامعه شناسی سرزمین ایران را به دنبال دارد و تحوّل فکری وتکامل اجتماعی مردم آن را نشان می‌دهد. بررسی باورها، آیین‌ها و دیگر عناصر فرهنگ عامه درفیروزشاه نامه موضوع این مقاله است که به شیوۀ توصیفی تحلیلی با مراجعه به منابع کتابخانه‌ای نوشته شده است. گفتنی است این کتاب از جهت داشتن عناصرفولکلوریک اثری درخورتوجه است.آداب ورسوم اجتماعی و فرهنگی و باورهای خرافی به ترتیب بالاترین بسامد را در عناصرفرهنگ عامۀ فیروزشاهنامه دارا می‌باشند.

Investigating Popular Culture in “Firuz Shah Nameh

Abstract  Undoubtedly, folk stories are an important part of popular culture. In countries such as Iran, where historians have been less active in explaining and describing the lives of people, these stories gain more importance and become important sources for gaining information on social life of Iranians and their costoms, habits and traditions. Firuz Shah Nameh, next to Sammake Ayyar and Darabnameh, is the most important folk story, enjoying originality. Firuz Shah Nameh is an important text in Persian prose literature, and, in fact it is the third volume of Darabnameh. Mohammad Beighami has written this book in the 9th century AH. However, it is clear that the origin of this book dates back to earlier times. Besides its grammatical, lexical, and linguistic contributions, it could also be beneficial in historical sociology. Studying and understanding this important heritage can lead to the understanding of Iranian history, culture and society. It can also demonstrate the development of Iranian thought and the social evolution of people. Using a descriptiveanalytic method and through a library research, this study analyzed thoughts, traditions and other elements of popular culture depicted in the book. It should be mentioned that regarding folk elements, this book is of prime importance. Social and cultural traditions, as well as superstitious beliefs have the highest frequency in the popular culture of Firuz Shah Nameh.