نگاهی جامعه شناختی به علل و آیین جنگ ها در شاهنامه فردوسی

بین ادبیات و اجتماع همواره رابطه متقابل وجود داشته واین دو بر هم اثرگذار بوده یا از یکدیگر تاثیر پذیرفته اند. بر زبان آوردن ادبیات، حتی ادبی اندیشیدن، می‏تواند از مهم‏ترین دلایل اجتماعی بودنِ ادبیات باشد؛ زیرا ادیبانه و هنرمندانه اندیشیدن، به جهت القای دقیق‏تر احساسِ خالق اثر هنری و ادبی به دیگران (مخاطبان) است. یکی از آثار ادبی مهم ایرانیان که محتوایی اجتماعی دارد و بزرگترین اثر حماسی ایرانیان نیز محسوب می شود، شاهنامه فردوسی است. شاهنامه در مجموع، درونمایه‏ای انسانی دارد و از جمله موضوعات آن، جدال میان نیکی و بدی است. فردوسی در شاهنامه به تمامی شاعری متعهد و اجتماعی است و درون مایه حماسی- اجتماعی شاهنامه به نحوی خاص با جنگها عجین شده است که در این نوشتار به بررسی جامعه شناختی علل و آداب وآیین های حاکم براین جنگ ها پرداخته شده است. دفاع از دین، ناموس و وطن، نفی بدی و بیداد، نام نیک جستن و ننگ زدایی از عوامل مثبت شروع نبردها و قدرت و قدرت طلبی، رشک،آز و فزون طلبی و... از انگیزهای منفی جنگ ها و نبردها در شاهنامه بوده است که ریشه در ساختار اجتماعی و سیاسی جامعه آن دوران داشته است و فردوسی با بیانی حماسی و زیبا همه این نبردها را همراه با آیین های مخصوص به زیبایی تمام با زبان شعر در شاهنامه به تصویر کشیده است.