واژه‌های مربوط به طبیعت و پدیده‌های طبیعی در کده ‌نام‌های ایرانی و کاربرد و پیشینۀ آن

جای ‌نام‌ها یا همان نام مناطق جغرافیایی بخشی از میراث زبانی زنده و پویایی است که از نسلی به نسل دیگر می‌رسد و کمتر دچار تغییر و تحریف می‌شود. نام‌های جغرافیایی را بسته‌به نوع و گونه‌شان می‌توان به انواع کده‌نام‌ها یا نام مناطق مسکونی، شیب‌نام‌ها یا نام پستی و بلندی‌های روی زمین و آب‌نام‌ها یا نام عوارض طبیعی‌ای که مرتبط با آب هستند تقسیم کرد. در میان این انواع، کده‌نام‌ها به‌سبب آنکه انسان در ارتباط بیشتری با آنهاست بسامد بیشتری دارند و به‌لحاظ بررسی و مطالعه از نقش مهم‌تری برخوردارند. کده‌نام‌ها را می‌توان از وجوه گوناگون مطالعه کرد و ویژگی‌های زبانی و غیرزبانی را در ساخت آنها مورد تدقیق قرار داد. یکی از ویژگی‌ها جالب توجه در ساخت کده‌نام‌ها بررسی و طبقه‌بندی موضوعی واژه‌های پایه‌ای است که در آنها دیده می‌شود. این واژه‌های پایه هم به‌لحاظ زبانی و هم به‌لحاظ فرهنگی و تاریخی درخور توجه‌اند. ازجمله واژه‌های پایه‌ای که در کده‌نام قابل بررسی و مطالعه است، واژه‌های مربوط به طبیعت و پدیده‌های طبیعی است. کاربرد این واژه‌ها در کده‌نام‌ها امری امروزی نیست بلکه پدیده‌ای است تاریخی و از دیرباز در ساخت کده‌نام‌ها رواج داشته‌است. در این مقاله به بررسی و تحلیل واژه‌های مربوط به حوزۀ طبیعت که در کده‌نام‌های ایران به‌کار رفته می‌پردازیم و سابقه و پیشینۀ کاربرد این واژه‌ها را در نام‌های جغرافیایی پیش از اسلام نیز ذکر می‌کنیم.

the study of words related to nature and natural phenomena in iranian oykonyms: their use and background

one of the most important tools for studying the history and culture of any nation or tribe is to recognize the language and linguistic materials of that nation. linguistic data can be divided into written and unwritten or oral. the amount of written data has constantly fluctuated in different historical periods for various reasons, and it is sometimes much and sometimes very little. unwritten linguistic data, although much more than written data, do not receive much especial attention because they are not written down. for the unwritten linguistic data, we can mention songs, poems, proverbs, stories and in general what is related to oral literature. place names or geographical names are other linguistic data that are often unwritten and usually older than others. apart from being historically and culturally valuable, these place names can also be considered in linguistic studies, and by examining them, various information from different linguistic and non-linguistic aspects can be obtained.