واکاوی رویکرد و نقش نیروی ژاندارمری در قبال دو رویداد جنگ جهانی اول و کودتای سوم اسفند 1299

تاسیس یک نیروی نظامی ملی از اولین برنامه‌های نمایندگان ملت در مجلس اول مشروطیت بود. عمر کوتاه مجلس و کودتای محمدعلی‌شاه، از موانع اصلی در تحقق این آرمان گشت. با تلاش‌های نمایندگان و آزادی‌خواهان در مجلس دوم، نیروی ژاندارمری دولتی تاسیس شد. نیرویی که از زمان شکل‌گیری تا ادغام در ارتش متحد الشکل، نقشی پویا و فعّال در تحولات کشور ایفا نمود. این جستار می‌کوشد با واکاوی بسترها، تاثیرگذاری آن‌ها را در رویکرد و نقش نیروی ژاندارمری در دو رویداد جنگ جهانی اول و کودتای سوم اسفند 1299 را مورد پژوهش قرار دهد. نوشتار با روش تاریخی و رویکرد توصیفی-تحلیلی به واکاوی موضوع پرداخته و یافته‌های پژوهش نشان می‌دهد، پیوند گروهی از افسران ژاندارمری با دموکرات‌ها و استقلال عمل افسران ایرانی موجب اتحاد ژاندارمری با ملّیون در تقابل با قوای روسیۀ تزاری و انگلستان گشت؛ اما آسیب‌های جنگ و بحران‌‌های عمیق مالی و سیاسی که کشور را به ورطۀ تجزیه و تحت ‌الحمایگی کشانده بود، آرمان‌ها و اهداف افسران ژاندارمری‌ را به محاق برد و نیروی ژاندارمری در واکنش به این وضعیت با انفعال و همکاری بخشی از بدنۀ این نیرو با کودتای سوم اسفند 1299 همراه گشت.

analyzing the approach and role of the gendarmerie force towards the two events of the first world war and the third coup of march 1299/1920

the establishment of a national military force was one of the first plans of the nation’s representatives in the first constitutional parliment. the short life of the parliament and mohammad ali shah’s coup became one of the main obstacles in realizing this goal. with the efforts of representatives and libertarians in the second parliament, the governmental gendarmerie force was established. a force that played a dynamic and active role in the country’s developments from the time of its formation until its integration into the unified army. this essay tries to research the influence of the gendarmerie forces in the two events of the first world war and the coup on third of esfsnd 1299 (february 22nd 1920) by analyzing the bases. the essay examines the issue through a historical method with a descriptive-analytical approach and the findings of the research show that the connection of a group of gendarmerie officers with the democrats and the independence of iranian officers led to the union of the gendarmerie with the nationalists in opposition to the forces of tsarist russia and england; but the damage of the war and the deep financial and political crises that had led the country to the abyss of disintegration and subjugation, took the ideals and goals of the gendarmerie officers and the gendarmerie force reacted to this situation with passivity and the cooperation of a part of this force with the coup  on third of esfsnd 1299 (february 22nd 1920)accompanied.