اسپ دریایی در داستانهای پهلوانی

یکی از پر ظهورترین بن مایه های داستانی مربوط به ‹‹ اسپ›› ، مضمون ‹‹ اسپ دریایی ›› ات . بدین معنی که در اساطیر و روایات اقوام گوناگون اسپانی دیده می شوند که یا خود مستقیما از آب ( دریا و رود ) بیرون آمده اند و یا کره نریانی هستند که از آب درآمده و با مادیان معمولی گشنی کرده اند . شواهد داستانی این بن مایه در روایات و باورهای ایرانی ، اسلامی ، ارمنی ، کردی ، آذربایجانی ،‌ ترکی ، مغولی و نواحی ختلان ، تخارستان ، اورفه و پیرامون رود جیحون وجود دارد . غیر از روایات اسلامی دراساطیر و معتقدات ملل بررسی شده در این یادداشت ، ریشه ی اساطیری یا الگوی آشکار و مسلمی برای این مایه ی داستانی به نظر نمی رسد و فقط می توان به برخی قراین و ارتباط هایی میان اسپ و آب رسید ، اما از منظر یک اعتقاد عام بشری شاید بشود اهمیت اسپ دریایی را با نقش آب در موضوع آفرینش مرتبط دانست .