بررسی اثر تجدید ساختار بازار بر کارایی فنی نیروگاه های حرارتی در ایران

بررسی اثر تجدید ساختار بازار بر کارایی فنی نیروگاه های حرارتی در ایرانمحمدعلی متفکرآزاداستاد اقتصاد دانشگاه تبریز motafakker@tabrizu.ac.irمحسن پورعبادالهان کویچاستادیار اقتصاد دانشگاه تبریز، mohsen_p51@hotmail.comفیروز فلاحیدانشیار اقتصاد دانشگاه تبریز، firfal@yahoo.comرضا رنجپوراستادیار اقتصاد دانشگاه تبریز، rranjpour@yahoo.comسکینه سجودی * دانشجوی دکترای اقتصاد دانشگاه تبریز s_sojudi@tabrizu.ac.irتاریخ دریافت: 08/11/91 تاریخ پذیرش: 6/11/92چکیدهتوسعه‌ی جوامع همواره با افزایش تقاضا برای انرژی برق همراه بوده است. این امر سبب شده تا زمینه سازی برای افزایش کارایی در تولید این انرژی از اهمیت بسیاری به‌ویژه در کشورهای درحال توسعه برخوردار باشد. درچند دهه‌ی اخیر، بسیاری از کشورها برای دستیابی به سطح کارایی فنی مناسب اقدام به اصلاح ساختار بازار برق و افزایش رقابت در این بازار کرده اند . در ایران نیز با افتتاح بازار برق در سال 1382 اصلاحات زیادی در ساختار بازار برق کشور به وقوع پیوست. اکنون، پس از گذشت حدود یک دهه از اعمال این اصلاحات در ساختار بازار برق کشور، بررسی اثر این اصلاحات بر عملکرد عرضه کنندگان برق کشور ضروری بوده و می تواند در ادامه‌ی مسیر صنعت برق کشور و هم‌چنین اعمال اصلاحات مشابه در سایر صنایع شبکه ای، راهگشا باشد. هدف این مطالعه، بررسی اثر تجدید ساختار بازار برق برکارایی فنی نیروگاه های کشور است. به این منظور ابتدا کارایی فنی 35 نیروگاه حرارتی طی دوره 1378 تا 1390 به روش تصادفی ناپارامتریک پوششی داده‌ها (stoned) محاسبه و سپس با به‌کارگیری روش پنل دیتا توبیت اثر تجدید ساختار بر کارایی فنی محاسبه شده تخمین زده می‌شود. نتایج نشان دهنده‌ی اثر مثبت تجدید ساختار بازار برق بر کارایی فنی نیروگاه های بخاری و گازی می باشد. بر اساس نتایج به دست آمده، ایجاد بازار برق، کارایی فنی این نیروگاه‌ها را بیش از 6/2 درصد افزایش داده است.طبقه بندی jel:l94 c14, c51, c61, d24, l33, l51 کلید واژه ها: صنعت برق، تجدید ساختار، کارایی فنی، نیروگاه های حرارتی، روش تصادفی ناپارامتریک پوششی داده‌ها، پنل دیتا توبیت.