بررسی ارتباط شدت آلودگی، تجارت و رشد اقتصادی در ایران: یک الگوی سیستم معادلات هم‌زمان

هدف اصلی مقاله‌ی حاضر بررسی ارتباط هم‌زمان شدت آلودگی، رشد اقتصادی و متغیرهای تجاری در ایران میباشد. برای این منظور یک الگوی سیستم معادلات هم‌زمان شامل دو معادله‌ی تولید و شدت آلودگی، طراحی و به روش حداقل مربعات سه مرحله‌ای (3sls) تخمین زده شده است. در این چارچوب، تولید، تابعی از نهاده های سرمایه‌ی فیزیکی، سرمایه‌ی انسانی و شدت آلودگی و شدت آلودگی خود تابعی از تولید، مجذور تولید و متغیرهای تجاری باز بودن اقتصاد و سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی می باشد. متغیرهای باز بودن اقتصاد و سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی به عنوان مهم‌ترین مجراهای اثرگذاری تجارت بر کیفیت محیط زیست و از این رو ارتباط رشد و آلودگی شناخته می‌شوند. به منظور آزمون تجربی الگو، بعد از تایید هم‌زمانی بین رشد اقتصادی و شدت انتشار آلودگی، دو سیستم معادلات هم‌زمان مجزا، برای اقتصاد ایران طی دوره‌ی 1388-1345 تخمین زده شده است. نتایج، بیانگر وجود رابطه‌ی غیرخطی بین رشد اقتصادی و شدت انتشار آلودگی و نیز عدم برقراری شرط پایداری توسعه در اقتصاد ایران می‌باشد. چرا که همراه با رشد اقتصاد، آلودگی زیست محیطی افزایش پیدا می-کند. هم‌چنین، نتایج به‌دست آمده نسبت به انتخاب متغیر تجاری حساس می باشد، به طوری که تاثیر شاخص باز بودن اقتصاد بر شدت آلودگی منفی بوده، درحالی که متغیر سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی دارای تاثیر مثبتی بر شدت آلودگی در اقتصاد ایران است. این نتایج می‌توانند برای سیاست‌گذاری مورد استفاده قرار گیرند.