اندازه‌گیری کارایی فنی و بهره‌وری مجتمع‌های پتروشیمی ایران (1380 الی 1386)

اندازه‌گیری کارایی فنی و بهره‌وری مجتمع‌های پتروشیمی ایران (1380 الی 1386)علی امامی میبدیدانشیار دانشکده‎ی اقتصاد دانشگاه علامه طباطبایی emami@atu.ac.irزهرا کریمیان*کارشناس ارشد اقتصاد دانشگاه شهید بهشتی karimian.economy@gmail.comمحمد حسین رحمانی صفتیکارشناس ارشد اقتصاد دانشگاه شهید چمران mohammadhosein.rahmani@yahoo.com تاریخ دریافت: 23/1/89 تاریخ پذیرش: 6/6/89چکیدهپتروشیمی به عنوان یکی از بخش‎های اصلی صنعت نفت، از جمله صنایع مهم و مادر در ایران است. این صنعت به عنوان یکی از گزینه های مهم صادرات غیرنفتی در جهت شکوفایی اقتصادی کشور، توسعه، بومی کردن فناوری و گسترش صنایع جانبی اعم از صنایع پایین دستی و یا صنایع تامین کننده ی نیازهای فنی‌، مهندسی و تحقیقاتی در کشور نقش اساسی دارد، بنابراین با توجه به اهمیت صنعت پتروشیمی و کمیاب و تجدیدناپذیر بودن مواد اولیه‎ی مورد استفاده در این صنعت، هدف این مقاله ی تجربی اندازه گیری کارایی فنی و بهره وری مجتمع‎های پتروشیمی در ایران با استفاده از روش تحلیل فراگیر داده ها و شاخص مالم-کوییست است. نتایج نشان داده است که متوسط کارایی فنی مجتمع های پتروشیمی تحت فرض بازده‎ی ثابت و متغیر نسبت به مقیاس در خلال سال های 86-1380 به ترتیب برابر 7/55 و 4/64 درصد است. مجتمع های پتروشیمی برزویه و خوزستان به ترتیب با 100 و 4/4 درصد بالاترین و پایین ترین کارایی فنی در بین مجتمع های پتروشیمی را دارا هستند. رشد بهره وری همه‎ی مجتمع‎های مورد نظر در خلال سال های 86-1380 به طور متوسط 7/34 درصد است، که دلیل آن رشد 3/18 درصدی در تکنولوژی و رشد 9/13 درصدی در کارایی فنی می‎باشد، بنابراین تغییرات تکنولوژیکی، تاثیرگذارترین عامل در تغییرات بهره وری است.طبقه بندی jel: c61, d24, z19کلید واژه: تحلیل فراگیرداده ها، کارایی فنی، بهره وری، شاخص مالم کوییست، مجتمع های پتروشیمی