ارزیابی اقتصادی تولید بنزین از تکنولوژی gtl و مقایسه آن با بنزین وارداتی

وضعیت مصرف بنزین در ایران در سالیان اخیر رشد چشمگیری داشته است. بر اساس گزارش شرکت ملی پالایش و پخش فرآورده‌های نفتی ایران، مصرف روزانه بنزین در سال 1403 به حدود 112 میلیون لیتر رسیده است که افزایشی چشمگیر بیش از 40 درصد نسبت به سال 1399 را نشان می‌دهد. بر اساس گزارش ها، این میزان مصرف حتی در ایام تعطیلی و با رشد سفرها به 140 میلیون لیتر در روز می رسد. در مقابل، توان تولید بنزین در کشور با محدودیت‌هایی مواجه است. اگرچه ظرفیت اسمی تولید پالایشگاه‌های کشور حدود 110 میلیون لیتر در روز است، اما در عمل تنها بین  98 تا 104 میلیون لیتر در روز تولید می‌شود. از سوی دیگر، بر اساس گزارش ها و اظهار نظر مقامات رسمی کشور، میزان ناترازی بنزین در طی دو سال اخیر، به رقمی بالغ بر 6 الی 11 میلیون لیتر در روز رسیده، که این منجر به ارزبری حدود سه ‌میلیارد دلاری در واردات بنزین شده است. راهکار های متعددی برای مقابله با مشکل ناترازی بنزین بیان شده است، که تولید بنزین از گاز طبیعی طی فرایند موسوم به gtl  (gas to liquid) می تواند گزینه مناسبی برای حل این مشکل باشد. فناوری gtl  به فرآیندی اطلاق میگردد که در آن بتوان گاز طبیعی را به فرآورده های با ارزشی از جمله متانول، دی متیل اتر و سایر فرآورده های میان تقطیر (مانند بنزین، گازوئیل و نفت سفید) تبدیل نمود. در این پژوهش به ارزیابی اقتصادی طرح تولید بنزین از تکنولوژی  gtl و مقایسه آن با قیمت وارداتی بنزین به جهت مقابله با مشکل ناترازی بنزین به عنوان یکی از راهکارها، پرداخته شده است. نتایج این پژوهش حاکی از این است که دو عامل مقیاس تولید و نرخ ارز مبنای محاسبه (آزاد و مبادله ای) تاثیر بسزایی در شاخص های ارزیابی دارد، به این مفهوم که دو عامل مذکور رابطه مستقیمی با شاخص های ارزیابی طرح داشته و با افزایش مقیاس واحدهای gtl و همچنین نرخ ارز نرخ بازدهی داخلی و در نتیجه جذابیت سرمایه گذاری افزایش می یابد. همچنین نرخ بنزین تولیدی حاصل از این طرح در همه مقیاس ها در مقایسه با بنزین وارداتی مقرون به صرفه بوده و در صورت ادامه مشکل نا ترازی بنزین در بلند مدت، احداث این واحدها  توصیه می شود.  

studies and economic evaluation of gasoline production from gtl technology

the state of gasoline consumption in iran has grown significantly in the following years. according to the report of iran’s national company for refining and distribution of petroleum products, the daily consumption of gasoline in 2024 has reached about 112 million liters, which shows an increase of more than 40% compared to 2016. according to reports, this amount of consumption reaches 140 million liters per day even during holidays and with the growth of trips. on the other hand, there is a limited capacity to produce gasoline in the country. the nominal production complexes of the refinery produce about 110 million liters per day, but in practice it is only between 98 and 104 million liters per day. on the other hand, according to the reports and comments of the country’s official authorities, the amount of gasoline shortage has reached 6 to 11 million liters per day in the last two years, which leads to a foreign exchange loss of about three million dollars in imports. . is several solutions have been stated to deal with the problem of natrazi ben, the production of natural gas by the process known as gtl (gas to liquid) can be a suitable option to solve this problem. gtl technology refers to a process in which natural gas is converted into valuable products such as methanol, dimethyl ether and other intermediates (such as gasoline, diesel and kerosene). in this research, the economic evaluation of the gasoline production plan using gtl technology and its comparison with the imported price in order to deal with the problem of gasoline imbalance as one of the solutions has been paid. the results of this research indicate that it produces a factor, which means that two factors that have two factors are evaluated according to the values ​​of the plan and by increasing the value, it significantly affects the evaluation indices. gtl units as well as internal rate of return assessment and thus investment attractiveness increases. also, the price of gasoline produced from this project is affordable in all cases compared to the produced gasoline, and if the problem of gasoline imbalance continues in the long term, it is recommended to build these units.