بررسی و آزمون وجود رابطه علی بین متغیرهای مصرف سوخت های فسیلی، انرژی‌های پاک و رشد اقتصادی در منتخبی از کشورها

این مطالعه به بررسی و تبیین رابطه بلندمدت بین مصرف انرژی پاک (هسته ای و تجدیدپذیر) و انرژی غیرپاک (انرژی فسیلی) و رشد اقتصادی با استفاده از داده های پانل طی دوره ای 2020-1980پرداخته است. به منظور بررسی رابطه بین متغیرها در بلندمدت از آزمون علیت پانلی استفاده شده است. نتایج تجربی نشان دهنده ی وجود رابطه هم جمعی بین متغیرها است. براساس نتایج بدست آمده، کشش درآمدی مصرف انرژی هسته ای، مصرف انرژی تجدیدپذیر و مصرف سوخت های فسیلی بین صفر و یک قرار داشته که بیان گر این می باشد که انرژی هسته ای، تجدیدپذیر و سوخت های فسیلی برای  کشورهاکالایی ضروری به شمار می رود. همچنین با افزایش یک درصد مصرف انرژی هسته ای، مصرف انرژی تجدیدپذیر و مصرف سوخت های فسیلی تولید ناخالص داخلی به ترتیب به میزان 0.069 درصد، 0.176درصد و  0.398الی 0.749درصد افزایش می یابد. تجزیه و تحلیل علیت در کوتاه مدت حاکی از وجود رابطه ی علی دو طرفه در کوتاه مدت بین مصرف انرژی فسیلی با رشد اقتصادی، مصرف انرژی هسته ای و انرژی تجدیدپذیر است. همچنین نتایج حاکی از وجود رابطه ی علی یک طرفه بین مصرف انرژی تجدیدپذیر و رشد اقتصادی نیز می باشد. همچنین در بلند مدت رابطه ی علی دو طرفه از رشد اقتصادی، به مصرف انرژی سوخت های فسیلی و مصرف انرژی تجدید پذیر و رابطه علی یک طرفه از رشد اقتصادی به مصرف انرژی هسته ای برقرار است.کلید واژه: سوخت فسیلی، انرژی پاک، رشد اقتصادی، علیت پانلیطبقه‌بندی jel: q4, k32, p28, p28, c33, o13, q43  

investigating and testing the causal relationship between fossil fuel consumption, clean energy and economic growth variables in selected countries

this study examines and explains the long-term relationship between clean energy consumption (nuclear and renewable) and non-clean energy (fossil energy) and economic growth using panel data during the period 1980-2080. in order to investigate the relationship between variables in the long run, panel causality test has been used. experimental results show that there is a collective relationship between the variables. according to the results, the revenue elasticity of nuclear energy consumption, renewable energy consumption and fossil fuel consumption is between zero and one, which indicates that nuclear energy, renewable energy and fossil fuels are essential commodities for countries. also, with a one percent increase in nuclear energy consumption, renewable energy consumption and fossil fuel consumption, gdp will increase by 0.069 percent, 0.176 percent and 0.398 to 0.749 percent, respectively. short-term causal analysis indicates a two-way causal relationship between fossil energy consumption and economic growth, nuclear energy consumption and renewable energy. the results also indicate a one-way causal relationship between renewable energy consumption and economic growth. also, in the long run, there is a two-way causal relationship between economic growth, fossil fuel energy consumption and renewable energy consumption, and a one-way causal relationship from economic growth to nuclear energy consumption.keywords: fossil fuels, clean energy, economic growth, panel causalityjel classification: q4, k32, p28, p28, c33, o13, q43