بررسی اثر شوک‌های نامتقارن اقتصاد سایه بر مصرف انرژی با لحاظ شاخص توسعه ی مالی چند بعدی در ایران

این مقاله با استفاده از مدل اتو رگرسیون با وقفه‌‌های توزیعی غیرخطی (nardl)، تاثیر شوک‌‌های مثبت و منفی اقتصاد سایه و توسعه مالی بر مصرف انرژی را طی دوره‌‌ زمانی 1353 تا 1394 در کوتاه‌‌مدت و بلندمدت، مورد بررسی قرار داده است. از شاخص توسعه‌‌ی مالی چندبعدی و حجم اقتصاد سایه محاسبه شده توسط پیرایی و رجایی (1394) با استفاده از شاخص چندگانه-علل چندگانه بهره‌‌گیری شده است. نتایج تحقیق، نشان می‌‌دهد که تاثیر شوک‌‌های مثبت و منفی اقتصاد سایه و توسعه‌‌ مالی بر مصرف انرژی در بلندمدت و کوتاه‌مدت، نامتقارن بوده و این عدم تقارن به این صورت است که در کوتاه‌‌مدت و بلندمدت، شوک منفی اقتصاد سایه، تاثیر بیشتری نسبت به شوک مثبت آن دارد. در بلندمدت، شوک مثبت توسعه‌‌ی مالی نسبت به شوک منفی آن، اثر بیشتری بر مصرف انرژی دارد. شوک منفی اقتصاد سایه با یک وقفه، منجر به افزایش 0.04 در مصرف انرژی می‌‌گردد؛ اما شوک مثبت آن، تنها 0.02 مصرف انرژی را کاهش می‌‌دهد. همچنین رابطه‌‌ی بین شوک‌‌های مثبت و منفی توسعه‌‌ی مالی بر مصرف انرژی مستقیم بوده است. لذا، به منظور کنترل مصرف انرژی، سرمایه‌‌گذاری در بهبود توسعه‌‌ی مالی از طریق بهبود تکنولوژی منجر به کاهش آلودگی محیط زیست و صرفه‌‌جویی در مصرف انرژی خواهد شد. 

investigating the effect of asymmetric shocks of the shadow economy on energy consumption in terms of financial development in iran

this paper investigates the effect of positive and negative shocks from the shadow economy and financial development on energy consumption during the period of 1974–2014 in the short and long term using the non-linear autoregressive distributed lag. the ratio of liquidity to gdp has been used as an indicator of financial development, and the volume of the shadow economy calculated by piraee and rajaee (2015) has also been used, using a multiple indicators, multiple causes (mimic) model. the results show that the effect of positive and negative shadows of the shadow economy and financial development on energy consumption in the long and short term is asymmetric, and this asymmetry is that in the short and long term, a negative shadow economy shock has a greater effect than a positive shock. in the long term, the positive shock of the financial development has a greater effect on energy consumption than its negative shock. the negative shock of the shadow economy with an interruption leads to an increase of 0.04 in energy consumption, but its positive shock reduces energy consumption by only 0.02. also, the relationship between positive and negative shocks of financial development on energy consumption is direct. therefore, in order to control energy consumption, investing in improving financial development through improved technology will lead to reducing environmental pollution and saving energy consumption.