قیمت گذاری گاز طبیعی صادراتی ایران به اروپا: کاربردی از روش ارزش بازگشتی (netback)

قیمت گذاری کالاها در بازار آزاد و رقابتی، بدون هیچ گونه اعمال فشار بر قیمت‌ها صورت می‌گیرد، اما ساختار بازار نفت و گاز، بر مکانیسم قیمت گذاری آن تاثیرگذار می باشد. با توجه به کالای راهبردی بودن نفت و گاز قیمت‌گذاری آن نیز تا حدودی متفاوت است. یکی از روش‌های قیمت‌گذاری گازطبیعی روش ارزش بازگشتی می باشد که در دهه های اخیر در بسیاری از قراردادهای بین المللی به‌کار رفته است. این روش قیمت‌گذاری با هدف ایجاد اطمینان خاطر برای مصرف کننده و تولیدکننده و به‌منظور رقابت پذیری با سوخت جایگزین و با کسر هزینه های ترانزیت و انتقال گاز طبیعی از قیمت‌های بازاری سوخت در بازارهای هدف صورت می‌گیرد. در این پژوهش، پس از محاسبه ارزش بازاری گاز برای کشورهای هدف بازار صادراتی اروپا و همچنین عوارض عبور و هزینه انتقال، کمترین قیمت گاز صادراتی ایران به اروپا در مرز بازرگان برای کشور آلمان حدود 300 دلار در هر هزار مترمکعب محاسبه گردیده است. مقایسه قیمت‌های محاسبه شده با قیمت‌های صادراتی کنونی ایران به ترکیه و عراق، نشان می‌دهد استفاده از روش قیمت‌گذاری ارزش بازگشتی برای بازار صادراتی اروپا کاملاً توجیه پذیر می‌باشد. این مقایسه تنها به محاسبه و برآورد قیمت در مرز ایران پرداخته و تنها از منظر اقتصادی مورد بررسی قرار گرفته است. به‌منظور صادرات گاز به کشورهای اروپایی، افزون‌بر فراهم بودن شرایط قراردادی و قیمتی، شرایط سیاسی کشور نیز عامل بسیار مهمی در چانه‌زنی‌های بین المللی می باشد.

Pricing of Iran's Natural Gas Exports to Europe: An Application of the Netback Pricing Method

Natural gas prices do not follow the normal free market criteria where prices are established by the intersection of independent demand and supply curves. As a strategic good that is traded between major suppliers (normally sovereign countries) and market monopoly or oligopolies in the importing countries. One method that has been agreed between sellers and buyers is the buy back mechanism used in many long term contracts. This pricing method is designed to provide confidence for both consumer and producer that they are getting a fair price and to increase competitiveness with alternative fuels and reduce the costs of natural gas transmission from producing countries to target markets. In this study, we use the market value of gas in the target countries of the European export market, and deduct transit and transmission costs to arrive at the optimal price of potential Iranian gas exports to Europe at the Bazargan border with Turkey has been calculated as $ 300 per thousand cubic meters. The comparison of the calculated prices with the current export prices of Iranian gas to Turkey and Iraq reveals that the use of netback pricing method for the European export market is fully justified. Iranian access to the European gas market, however, in addition to economic factors is influenced by the state of political relations between Iran and European countries.JEL Classification: D40, N50Keywords: Pricing, Natural Gas, Netback, Export