تحلیل مصرف انرژی در بخش‌های اقتصادی و نقش آن در آلایندگی محیط‌زیست در ایران با تاکید بر انرژی برق و غیربرق

در این مطالعه تلاش بر آن است تا اثر مصرف انرژی بر آلایندگی محیط زیست در ایران مورد بررسی قرار گیرد. برای این منظور یک الگوی پایه (کلِ اقتصاد) و سه الگوی بخشی (بخش های خانگی، تجاری و عمومی؛ صنعت و حمل ونقل) با رهیافت خودتوضیحی با وقفه های توزیعی در دوره زمانی 1350-1396 برآورد شد. نتایج حاصله از برآورد الگو در قالب مصرف کل در بلندمدت نشان می دهد که در سطح کلِ اقتصاد و در بخش های خانگی، تجاری و عمومی، صنعت و حمل ونقل؛ مصرف کل حامل های انرژی با اثری مثبت بر انتشار دی اکسیدکربن همراه است. بررسی اثر مصرف انرژی برق و غیربرق بر انتشار دی اکسیدکربن در سطح کلِ اقتصاد در بلندمدت نشان می دهد که مصرف انرژی برق اثری معنادار بر انتشار دی اکسیدکربن ندارد؛ در حالی که در این بازه مصرف انرژی غیربرق اثری مثبت بر انتشار دارد. همچنین در بخش خانگی، تجاری و عمومی، انرژی برق و غیربرق با اثری مثبت بر انتشار دی اکسیدکربن همراه است. نتیجه دیگر آنکه در بخش صنعت و حمل ونقل مصرف انرژی برق اثر معناداری بر انتشار دی اکسیدکربن از این دو بخش ندارد؛ در حالی که مصرف انرژی غیربرق با اثری مثبت بر انتشار از بخش صنعت و حمل ونقل همراه است. همچنین از حیث اندازه اثرگذاری در بلندمدت، انتشار دی اکسیدکربن نسبت به مصرف انرژی (کل، برق و غیر برق) در سطح کلِ اقتصاد و بخش صنعت کم کشش، در بخش خانگی، تجاری و عمومی تقریباً دارای کشش واحد؛ و در بخش حمل و نقل کشش پذیر است. در باب مصرف انرژی برق نیز اندازه کشش تنها در بخش خانگی، تجاری و عمومی معنادار بوده و منفی است. در باب مصرف انرژی غیر برق، انتشار دی اکسیدکربن در سطح کلِ اقتصاد و بخش ها کم کشش بوده ولی با اینحال در بخش حمل و نقل اندازه کشش بیش از دو بخش دیگر است. در این راستا پیشنهاد می شود که به مصرف انرژی های تجدیدپذیر با میزان آلایندگی کمتر به عنوان جایگزینی مناسب برای سوخت های فسیلی در بخش های مختلف اقتصادی کشور توجه ویژه شود.

Energy Consumption in Economic Sectors and Environmental Pollution in Iran with Emphasis on Electricity and Non-Electricity

In this study, an attempt is made to investigate the effect of energy consumption on environmental pollution in Iran. For this purpose, a basic model (the whole economy) and three sectoral models (household, commercial and public; industry and transportation) has been estimated with an autoregressive distributed lag approach in the period 19712017. The results of the model estimation show the longrun total consumption at the whole economy and in the household, commercial and public, industry and transportation sectors, total energy consumption has a positive effect on carbon dioxide emissions. Investigating the effect of electricity energy and nonelectricity on carbon dioxide emissions over the whole economy in the long run shows that electricity energy consumption has no significant effect on carbon dioxide emissions; while nonelectricity energy consumption has a positive effect on emissions during this period. Also in the household, commercial and public sectors, electricity energy and nonelectricity have a positive effect on carbon dioxide emissions. Another result is that electricity energy consumption in industry and transportation sectors has no significant effect on carbon dioxide emissions from these two sectors, while nonelectricity energy consumption has a positive effect on emissions from industry and transportation sectors. Also, in terms of the longrun effect size, carbon dioxide emissions respect to energy consumption (total, electricity and nonelectricity) across the whole economy and the industry sector is inelastic, in the household, commercial and public sectors is almost unit elasticity; and in the transportation sector is elastic. In terms of electricity energy consumption, the elasticity size was only significant and negative in the household, commercial and public sectors. In terms of nonelectricity energy consumption, carbon dioxide emissions are inelastic in the whole economy level and sectors, however, in the transportation sector, the elasticity size is more than the other two sectors. For this reason, it is suggested to pay particular attention to the use of renewable energy with less pollution as a suitable alternative to fossil fuels in different economic sectors of the country.JEL Classification: C22, Q43, Q53Keywords: Energy Consumption, Economic Sectors, Environmental Pollution, Electricity and NonElectricity, Iran