بررسی مقایسه ای و اولویت بندی استراتژی های درآمدزایی گاز با به ‌کارگیری و تلفیق روش‌های فرآیند تحلیل شبکه ای و دلفی فازی

توسعه و بهره برداری از میادین گازی کشور مستلزم سرمایه گذاری های عظیمی است. به منظور جبران این هزینه ها و ایجاد درآمد برای دولت، لازم است استراتژی های درآمدزایی مناسبی به کارگرفته شود. در این راستا استراتژی های عمده درآمدزایی گاز عبارتند از: خط لوله، گاز مایع شده، تبدیل گاز به مایع، پتروشیمی و گاز فشرده شده. به منظور مقایسه و اولویت بندی این استراتژی ها برای میادین گازی ایران، ابتدا معیارها و زیرمعیارهای تصمیم گیری از طریق مرور ادبیات شناسایی و سپس با به کارگیری روش دلفی فازی، غربالگری و 15 زیرمعیار در قالب 5 معیار اصلی فنی، اقتصادی/تجاری، زیست محیطی، سیاسی/اجتماعی و بازار محصولات انتخاب شدند. سپس با استفاده از روش تصمیم گیری چندمعیاره فرآیند تحلیل شبکه ای، 5 استراتژی با توجه به این معیارها مقایسه و اولویت بندی شدند. پس از انجام محاسبات معیار بازار محصولات بیشترین وزن و معیار سیاسی/اجتماعی کمترین وزن را به دست آوردند. استراتژی گاز مایع شده (lng) بالاترین اولویت و استراتژی گاز فشرده کمترین اولویت را به دست آوردند. جامعه آماری این تحقیق 119 نفر از خبرگان و تصمیم گیران صنعت نفت و گاز و بخش دانشگاهی بودند که همگی به روش سرشماری برای پاسخگویی به پرسشنامه های ساختارمند انتخاب شدند.

Identifying and Ranking Comprehensive Decision-Making Criteria for Determination of Optimal Gas Monetization Strategy Using Fuzzy Delphi Method

The development and exploitation of the countrychr('39')s gas fields requires huge investments that will require appropriate monetization strategies to offset these costs and generate revenue for the government. This study describes the most important gas monetization strategies, including pipeline, LNG, GTL, petrochemical, CNG, GTW and GTS, and emphasizes the need for utilize the appropriate strategies for each field. What is important in comparing and selecting these strategies for Iranchr('39')s gas fields is to adopt a largescale, multidimensional approach and multicriteria decisionmaking approaches that require the identification of criteria that are important to experts and decisionmakers. Therefore, 19 criteria including multiple components in technical, economic and commercial, environmental, political and market areas were extracted through literature review and have been basis for questionnaire preparation. Then, using the singlestage fuzzy Delphi method, participantschr('39') opinions about the importance of these criteria were obtained and with the help of screening threshold, four criteria were removed and 15 criteria were identified. Criterion products market earned the highest score and criterion alignment with government policies earned the lowest score.