محاسبه انتشار تکنولوژی در بخش بالادستی صنعت نفت و اثر آن بر هزینه تولید نفت و گاز در ایران

در این مطالعه اثر پیشرفت های تکنولوژیکی و تخلیه مخزن در بخش بالادستی صنعت نفت ایران بر هزینه متوسط تولید، برای دوره زمانی 1396-1346، مورد بررسی قرارگرفته است. برای این منظور ابتدا روند انتشار تکنولوژی در دنیا، در دوره 2017-1953با استفاده از پنج متغیر که بیشترین تاثیر را در فعالیت های بخش بالادستی نفت در دنیا داشته اند، محاسبه شده است. سپس با استفاده از روند به دست آمده و به کمک مدل های اقتصادسنجی، اثر پیشرفت های تکنولوژیکی و تخلیه مخزن، بر متوسط هزینه تولید نفت و گاز در ایران، بررسی شده است. نتایج نشان می دهند که متغیر تکنولوژی، در کنار سایر متغیرهای توضیح دهنده رفتار هزینه، یک متغیر مهم و تاثیرگذار در کاهش هزینه متوسط تولید در بخش بالادستی از دهه 1340 تا اواسط دهه 1360 بوده است. یکی از دلایل مشخص این نتیجه، همسو بودن روند انتشار تکنولوژی در بخش بالادستی ایران با روند آن در دنیا تا سال 1368 می باشد. علاوه بر این نتایج تخمین نشان دادند که از سال 1368 تا 1396، میان تغییرات هزینه و سطح تکنولوژی دنیا در بخش نفت، به دلایل متعدد از جمله دلایل سیاسی، جنگ، تحریم های اقتصادی علیه ایران و مشکلات مربوط به انعقاد قراردادهای نفتی و عدم توجه کافی به موضوع انتقال تکنولوژی، هیچ ارتباط معناداری وجود ندارد. در این دوره، ورود تکنولوژی های روز دنیا به ایران در بخش بالادستی محدود و ناکامل بوده و در نتیجه فرآیند اکتشاف، توسعه و تولید به کندی صورت پذیرفته و باوجود افزایش سرمایه گذاری واقعی، هزینه متوسط تولید روندی افزایشی و با شتاب داشته است. در پایان نیز از یک رویکرد شبیه سازی ساده استفاده شده که در آن رفتار هزینه ای تولید در دو سناریو مقایسه شده است. سناریوی اول، شرایط موجود یعنی عدم ورود تکنولوژی به ایران از اواخر دهه 1360 و سناریوی دوم، استفاده از تکنولوژی روز دنیا می باشد. نتایج این شبیه سازی نشان می دهند که درصورت استفاده از تکنولوژی روز دنیا، هزینه متوسط تولید در ایران می توانست به مقدار قابل توجهی کمتر باشد و بهره وری در این بخش در سطح بالاتری قرارگیرد.

Calculation Technology Diffusion in Upstream and It’s Effect on the Cost of Oil and Gas Production in Iran

In this study, the impact of technological improvement and depletion in upstream sector on the average cost of oil and gas production in Iran is studied in 19672017. For this purpose, global technology diffusion trend is calculated, so five variables that have had the most effect on global upstream is considered. Using acquired trend for technology and taking other related determinants into account, average cost function for oil and gas production is estimated.Results show that technology variable has been an important and impressive variable in decreasing average cost until mid1980s.One of the reasons has been the alignment of technology diffusion trend in upstream with the world up to year 1989. In other words, results show that there are no meaningful relation between cost alternation and the level of technology in upstream during 1989 to 2017 due to different reasons include: politics, war, sanctions, problems related to oil contracts and not enough attention to technology transfer. Entrance of world new technologies in Iran upstream sector has been limited and uncomplete and as a result EDP process has been slow and despite increasing real investment, average production cost has had increasing trend. Finally a simple simulation approach is considered and production cost function is compared in two scenarios. By comparing these two scenarios it is learned that the average cost in Iran could be considerably lower and efficiency could be much higher than now.JEL Classification:L71, Q49, D24, O33Key words: technology diffusion ,depletion effect, upstream,cost production of oil and gas