آزمون نظریه‌های حاکمیت شرکتی و مالیه شرکتی در بورس اوراق بهادار تهران مطالعه موردی شرکت‌های حوزه نفت، گاز و پتروشیمی

عوامل درون زا و برون زای متعددی بر عملکرد بنگاه ها تاثیرگذار است که ازجمله عوامل درون زا می توان به ساختار مالکیت و عملکرد مدیران در چارچوب حاکمیت شرکتی اشاره کرد. با توجه به آن که بیش از 20 درصد تولید ناخالص داخلی کشور (بانک اطلاعات سری های زمانی بانک مرکزی، 1395) و 27 درصد از ارزش بورس اوراق بهادار تهران ( 1396) به صنعت نفت، گاز و پتروشیمی وابسته است؛ لذا حاکمیت شرکتی در این صنعت بسیار با اهمیت است. در این میان با توجه به دولتی بودن ساختار این صنایع در کشور، اهمیت تصمیمات و مقررات ناظر بر حاکمیت شرکتی در این صنایع دو چندان می شود. هدف اصلی مقاله حاضر، بررسی آثار حاکمیت شرکتی بر عملکرد مالی شرکت های حوزه نفت، گاز و پتروشیمی پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران است. برای این منظور از داده های تابلویی 23 بنگاه در حوزه نفت، گاز و پتروشیمی فعال در بورس اوراق بهادار تهران طی دوره زمانی 1386-1394 استفاده و با توجه به ادبیات نظری و تجربی موجود، عملکرد مالی آن ها با سنجه نرخ بازده دارایی ها بررسی شده است. در تخمین الگوهای تجربی از چارچوب عمومی الگوهای اقتصادسنجی داده های پانل و در جهت کنترل ناهمگنی شرکت ها از الگوی اثرات تصادفی چند سطحی استفاده شده است. نتایج به دست آمده نشان می دهد که اهرم مالی، درصد اعضای هیئت مدیره غیرموظف، سهام نهادی و سهام متعلق به مدیران اجرایی رابطه معنادار و منفی با عملکرد مالی شرکت ها دارند. همچنین نتایج حاکی از رابطه معنادار و مثبت بین سهام متعلق به بزرگ ترین سهامدار، سهام متعلق به دولت، اعمال تحریم های بین المللی، قیمت نفت و رشد تولید ناخالص داخلی با عملکرد مالی است.

Testing Theories of Corporate Governance and Corporate Finance in Tehran Stock Exchange; Case Study of Oil, Gas and Petrochemical Companies

Many endogenous and exogenous factors affect performance of firms. The ownership structure and performance of managers are two important endogenous factors. Corporate governance structures of oil, gas and petrochemical industries are particularly important in Iran, given that the sector accounts for more than 20% of gross domestic production and 27% of the Tehran stock exchange value. The predominance of the State in these industries in Iran further increases the importance of decisions and regulations governing their corporate governance. The main objective of this paper is to investigate the effects of corporate governance indices on the financial performance of oil, gas and petrochemical firms listed in the Tehran Stock Exchange. For this purpose, we use panel data of 23 active firms in the field of oil, gas and petrochemical industries listed in Tehran Stock Exchange during the period 13861394 to measure financial performance based on the rate of return on assets (ROA). We use multilevel random effects pattern to control for heterogeneity of companies. The results indicate that financial leverage, the percentage of nonexecutive board members, institutional shares and shares owned by executives have significant negative effect on the financial performance of these companies. Furthermore the results show positive and significant relationship between stock owned by the largest shareholder, stateowned shares, international sanctions, oil prices and GDP growth with financial performance.