معرفی عوامل ژئوپلیتیک طبیعی موثر بر راهبردهای دفاعی ج.ا.ایران در حوزۀ خلیج‌فارس

امروزه کشورهای دنیا تلاش می‌کنند با بهره‌گیری از عوامل ژئوپلیتیکی نسبت به اتخاذ راهبردهای مناسب در راستای منافع ملّی خود اقدام نمایند. منطقه خلیج فارس و کشورهای پیرامونی آن یکی از مناطق حساس و راهبردی دنیا است که به‌دلیل ارزش های ارتباطی، ژئواکونومیکی، ژئوپلیتیکی و ژئواستراتژیکی از اهمیت بسیار زیادی برخوردار است. در این تحقیق با عنوان «عوامل ژئوپلیتیک طبیعی موثر بر راهبردهای دفاعی ج.ا.ایران در حوزه خلیج فارس» سعی شده است این عوامل، از دریچه عامل طبیعی ژئوپلیتیک مورد بررسی قرار گیرد. نوع این تحقیق، توسعه‌ای و شیوه گردآوری داده‌ها و اطلاعات مورد نیاز کتابخانه‌ای و اسنادی است و با بهره‌گیری از روش توصیفی تحلیلی پس از انجام مطالعات نظری و محیط‌شناسی ژئوپلیتیک تلاش گردیده تا این عوامل طبیعی شناسایی و نسبت به تایید و تعیین نقش عوامل آنها (در قالب بسترهای فرصت‌آفرین، تهدید زا، قوت و ضعف) اقدام گردد. در همین رابطه پرسش‌نامه‌های مربوطه طراحی گردیده و بین جامعه آماری 40 نفری به صورت تمام‌شمار توزیع و با استفاده روش‌های تجزیه‌وتحلیل آمار توصیفی و استنباطی و نرم‌افزار spss به جمع‌بندی و ارزیابی سوالات تحقیق پرداخته شده است. در نهایت با بهره‌گیری از آزمون فریدمن، تعداد 20 عامل احصاء که « موقعیت ژئوپلیتیک و ژئواستراتژیک جمهوری اسلامی ایران» و « عمق راهبردی مناسب جمهوری اسلامی ایران » و « طول و نوع سواحل کشورهای حوزه خلیج‌فارس» به‌عنوان مهم‌ترین عوامل طبیعی ژئوپلیتیک موثر بر راهبردهای فاعی ج.ا.ایران در حوزه خلیجفارس رتبه‌بندی گردیدند.

Introduction of Natural Geopolitical Factors Affecting the Defense Strategies of the I. R. of Iran in the Region of Persian Gulf

Nowadays, the countries around the globe are trying to take advantage of geopolitical factors to implement appropriate strategies according to their national interests. The Persian Gulf region and its neighboring countries is one of the most sensitive and strategic realms in the world, and it is of great importance due to its communication, geoeconomic, geopolitical and geostrategic tenets. In this study, it had been tried to examine these factors through the lens of a natural geopolitical factor. This study was a developmental one and employed desk, documentary and field methods to collect data. Using descriptiveanalytical and casebased methods after conducting theoretical and geopolitical environmental studies, attempts were made to identify these natural factors and to confirm and determine the role of their factors (in the form of opportunities, threats, strengths and weaknesses). In this respect, the related questionnaires were designed and distributed among a statistical population of 40 participants and then the research questions were summarized and evaluated using descriptive and inferential statistics analysis and SPSS software. Finally, 20 factors were extracted and introduced among which the factors of Geographical and strategic location of the I.R. of Iran, Dominance and control (control) of the Strait of Hormuz by the I.R. of Iran through the islands of Hormoz and Lark and Appropriate strategic depth of the I.R. of Iran were categorized as the most significant natural geopolitical ones that influence the defense strategies of the I.R. of Iran in the region of Persian Gulf.