مبانی فقهی و حقوقی دفاع مشروع در خارج از مرزها

بر اساس مبانی فقه اسلامی و نیز اصول پذیرفته شده در حقوق بین الملل، دفاع مشروع محدود به مرزهای جغرافیایی یک کشور است و دفاع در خارج از مرزهای جغرافیایی همواره محل اختلاف نظر صاحبنظران بوده است. در این تحقیق، مشروعیت دفاع در خارج از مرز در دو حوزه دفاع از خود و دفاع از دیگران، با کنکاش در مبانی فقهی (آیات، روایات، عقل و اجماع) و اصول حقوق بین الملل (منابع مکتوب بین المللی، رهنامه حقوقی و عقل) مورد بررسی قرار گرفته است. بررسی منابع فقهی معتبر  و نظریه های حقوقدانان در حقوق بین الملل و نیز رویه و عرف بین المللی نشان می دهد، در حوزه دفاع از دیگران، مصداق هایی چون دفاع از هم‌ پیمان و مداخله با دعوت یا رضایت کشور موردتهاجم (با رعایت الزام های حقوقی)، براساس مبانی اسلامی و موازین حقوق بین الملل قابل توجیه است و در حقوق اسلامی، مشروعیت مواردی چون دفاع از سرزمین های اسلامی، دفاع از مسلمانان و ملتهای مظلوم غیرقابل تردید است. مشروعیت دفاع پیشدستانه (دفاع از خود در خارج از مرزها)، درجایی که ورود خسارت، قطعی یا نزدیک به قطعی بودن، همراه با قرائن متقن باشد و توسل به زور برای دفاع از خود در برابر آن خطر، ضرورت داشته باشد، براساس مبانی (عقلی) اسلامی و رهنامه برخی از حقوقدانان پذیرفته شده است. در هر دو قلمروِ دفاع از دیگران و دفاع از خود، مشروعیت دفاع خارج از مرز در موارد استثنایی (در عین رعایت محدودیت های توسل به زور) قابل اثبات است.